Met hulp van het Fonds Apeldoornse Historische Publicaties zijn de volgende uitgaven en objecten gerealiseerd.
Kanaaloevers Apeldoorn
De auteurs Evelien van Es, Daniël Kipp en Huub Selen geven in dit boek de geschiedenis van een ontwikkelproces van jaren. Het plan voor de transformatie van de kanaaloevers van industrie- naar woongebied is ooit door stedenbouwkundige Rein Geurtsen bedacht. Dankzij een 25-jarige hechte samenwerking tussen gemeentelijke projectleider Huub Selen, stedenbouwkundige Rein Geurtsen en landschapsarchitect Paul Achterberg is er met behoud van historische elementen op organische wijze een kwalitatief hoogstaande woonwijk ontstaan dat onderdeel is geworden van de bestaande stad.
Wat doen de eieren?
22 september 2018 verscheen in het kader van de bedrijvenserie het nieuwe boek “Wat doen de eieren”.
De uitstekende samenwerking tussen de publicatiefondsen van de VOA en het Erfgoedplatform Apeldoorn en de sponsoring van de heer Aart Heinen van de voormalige firma Dekker & Heinen maakt deze prachtige uitgave mogelijk.
Vanaf het begin van de twintigste eeuw had Apeldoorn een toonaangevende rol in de eierhandel. De firma Dekker & Heinen was de grootste en invloedrijkste eierexporteur in die tijd. Waarbij de vele eierverzamelaars ook een duidelijke rol speelden. Een heuse eierhal werd geopend in 1931. Helaas kwam hieraan in 1945 een eind: de hal werd door een grote brand in de as gelegd. Vanaf 1953 kwam er wel nog een noodhal – maar eigenlijk was het al te laat: Barneveld had de rol van Apeldoorn overgenomen.
De auteur van het boek, Dick Veenhuizen, heeft een zeer leesbaar en interessant boek geschreven over de eierhandel en over de firma Dekker & Heinen en hun latere bedrijvigheid als vrieshuisexploitant. Het boek is verluchtigd met tal van mooie foto’s en illustraties en is te koop in de plaatselijke boekhandel voor € 14,95 euro.
De Grift en haar stroomgebied
De uitgave van “De Grift en haar stroomgebied” bevat een beschrijving van de Grift als zelfstandige beek met een beschrijving van elke beek die in de Grift uitmondt. In beknopte vorm wordt ook aandacht gegeven aan de beken die niet op de Grift uitkomen.
De Grift is de slagader van het Apeldoornse bekenstelsel. Binnen de gemeente Apeldoorn zijn er 18 beken die rechtstreeks op de Grift uitkomen. Een groot deel daarvan is in de afgelopen jaren hersteld.
Samenstelling: werkgroep sprengen en beken van KNNV Apeldoorn (Hans van Eekelen, Theo Kuijpers, Henk Weltje)
De tweede druk verscheen in juli 2018
Sparta, Vernuft & volharding
In 1917 werd in Apeldoorn de firma ‘Verbeek en Schakel, grossierderij in rijwielen en onderdelen’ opgericht. Deze firma zou van lokale fietsenmaker uitgroeien tot één van de belangrijkste producenten van (motor)fietsen, brommers en meer recent van e-bikes in Nederland: Sparta.
In de honderd jaar van haar bestaan heeft Sparta hoge bergen beklommen en diepe dalen ervaren. Sparta bleek in staat zich steeds opniew uit te vinden.
In dit boek is het verhaal van Sparta opgetekend aan de hand van de verschillende episodes die het bedrijf heeft gekend. Geen strak chronologisch verhaal, maar het verhaal van de verschillende periodes in haar bestaan.
De twee- en driewielers komen aan de orde. Het gaat over technische details en framenummers, over vormgeving en de invloed van de wetgever, maar ook over de mensen achter het Spartaproduct.
Het boek kwam mede uit n.a.v. de tentoonstelling Sparta, de sleutel tot een rijker leven, die in de zomer van 2018 in CODA stond.
De Wenumse Watermolen
Symbool voor zeven eeuwen geschiedenis van de buurtschappen Wenum en Wiesel.
De Wenumse Watermolen kent een geschiedenis van meer dan 7 eeuwen. De molen is de enige nog in werking zijnde door water aangedreven korenmolen in de gemeente Apeldoorn en de oudste nog maalvaardige waterkorenmolen op de Veluwe. De molen is van grote cultuurhistorische betekenis. Het dient als symbool voor het grote belang dat waterkracht heeft gehad voor de economische ontwikkeling van deze gemeente en met name voor de buurtschappen Wenum en Wiesel.
In het boek van Henri Slijkhuis wordt de geschiedenis van de Wenumse Watermolen en de beide buurtschappen beschreven. Niet alleen de verschillende toepassingen van de waterkracht wordt verwoord, maar ook het effect van veranderende economische omstandigheden wordt toegelicht.
Stiekem trots op Apeldoorn
Wat is Apeldoorn nou eigenlijk, een stad of een dorp? Honderd jaar geleden werd de Dorpstraat omgedoopt in Hoofdstraat. Omdat het gemeentebestuur vond dat Apeldoorn eindelijk een stad was. Nu, een eeuw later en 120.000 inwoners rijker, is men er nog niet uit. Zelfs de zeven jaar durende stadhuisoorlog die (alweer een kwart eeuw geleden) een politiek slachtveld aanrichtte en Apeldoorn keihard met de neus op de identiteitsvraag drukte, leverde niet het ultieme antwoord op. En misschien is dat maar goed ook; misschien is dat wel het speciale aan Apeldoorn. Die twee gezichten, dat zowel stad als dorp zijn.
Dit boek doet een poging het karakter, het eigene van Apeldoorn te doorgronden. Dat gebeurt aan de hand van anekdotische verhalen over het verleden van Apeldoorn, van opiniërende epistels van de schrijver, en van interviews met de vijf nog levende (ex-)burgemeesters en vele anderen die liefde koesteren voor deze dorpse stad.
Arnold Zweers (1949) is geboren en getogen in Apeldoorn. Hij groeide op in Zuid, woonde met zijn jonge gezin in prille woonwijk De Maten toen daar nog meer koeien graasden dan er huizen stonden, en is nu alweer decennia lang bewoner van het oude westelijk deel van de binnenstad.
Zweers was 47 jaar dagbladjournalist bij Het Vrije Volk, de Gelderlander/De Nieuwe Krant en (Nieuwe) Apeldoornse Courant/de Stentor. Stof genoeg voor mooie verhalen.
In 2014 verscheen van zijn hand Popsporen, het babyboomboek.
'Door dit boek ga je nog meer van Apeldoorn houden.' (Paul Blokhuis, wethouder van Apeldoorn, in het voorwoord)
Geschiedenis van het Apeldoorns Kanaal
Eeuwenlang telt de Veluwe economisch, landschappelijk en geografisch niet mee. Een achtergebleven en woest gebied, moeilijk begaanbaar. In kleine dorpen en buurtschappen proberen keuterboertjes het hoofd boven water te houden op de schrale en onvruchtbare zandgronden. De opening van het Apeldoorns Kanaal, toen nog Griftkanaal geheten, brengt daar in 1829 verandering in. Een nieuw boek, ‘Geschiedenis van het Apeldoorns Kanaal’, vertelt over ‘verleden, heden en toekomst van een koninklijke waterweg’.
“Geschiedenis van het Apeldoorns Kanaal” belicht deze ‘koninklijke waterweg’ in 244 rijk geïllustreerde pagina’s. Auteur Rick Scholten, secretaris van de Stichting Apeldoorns Kanaal, heeft een waar monnikenwerk verricht: over vrijwel elke sluis en brug in het hele traject is in woord en beeld informatie opgenomen.
(Verschenen 2017)
Gaslantaarn
De Vereniging Oud Apeldoorn (VOA) heeft tijdens het festival 'Gemaakt in Apeldoorn' in 2016 een oude gaslantaarn, die ooit in Apeldoorn heeft gestaan, gekregen van de familie Wardenier uit IJmuiden. De opa van schenker Jaap Wardenier, was directielid bij de gasfabriek en heeft de lamp ooit opgekocht.
De lantaarn is door Wim Mulder van de VOA geheel gerestaureerd en is op 4 november 2017 officieel overgedragen aan de gemeente Apeldoorn. De lantaarn komt te staan voor het kantoor van de oude gasfabriek op de hoek Beurtvaartstraat/Stationsstraat. Hij zal uiteraard niet meer op gas branden, maar is nu voorzien van een duurzame LED lamp.
Gaslantaarns waren aan het eind van de 19e eeuw zeer modern. De eerste in Apeldoorn stond op het Raadhuisplein. Ze werden elke avond aangestoken door een lantaarnopsteker, die met de fiets en een ladder alle lantaarns afging om ze aan te steken en de volgende ochtend weer te doven.
Voor en tijdens de oorlog
Belevenissen van een jongmens uit Apeldoorn, opgetekend door Maut Kool
Verschijningsdatum: 26 november 2010
Maut Kool heeft Duitsland nog als vakantieland gekend voor Hitler aan de macht kwam. Hij zag hoe veel Duitsers in de crisisjaren Hitler het voordeel van de twijfel gaven. Met enkele unieke ervaringen nam hij waar, hoe het Duitse volk door het naziregiem allengs werd gegijzeld. De eerste bezettingsjaren studeerde hij thuis. Het verhaal wordt weer opgepakt toen in 1943 enkele jonge joodse mensen bij zijn ouders aanklopten om onder te duiken. Met de betrekkelijke rust was het daarna gedaan. Hij moest als ongeschoold hulparbeider naar Duitsland. Vanaf het moment dat hij de benen neemt naar een bedrijf van waaruit hij zou kunnen onderduiken, komt hij vanuit de ene bedreigende situatie in de andere. Zo luistert hij naar de Engelse zender met iemand die connecties had met de Gestapo. Toch waarschuwt deze net op tijd dat ze hem gaan oppakken. Hij ontkomt naar Berlijn waar hij in de Prinz Albrecht gevangenis belandt. Ook dat loopt goed af. In januari 1944 duikt hij onder bij boeren in Twente, ook met enkele spannende momenten. Na de slag om Arnhem komt hij thuis in Apeldoorn, waar hij de laatste maanden voor de bevrijding meemaakt.
De Nieuwe Haagsche – ISBN 978-94-6010-061-1
Moed en overmoed
Een biografie van burgemeester D.F. Pont (1893-1963) geschreven door Jan de Roos en Thea de Roos-van Rooden
verschijningsdatum: oktober 2010
Dirk Frans Pont (1893-1963) was burgemeester van Uithoorn, Hillegom en Apeldoorn. Onder zijn ambtbroeders was hij een buitenbeentje, een geval apart. Zijn bestuurs- en levensstijl waren allesbehalve voorzichtig. De keuzes die hij maakte, brachten hem soms in grote moeilijkheden. Dat was bijvoorbeeld het geval toen hij in 1937 lid werd van de NSB, waarna prompt ontslag volgde.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam Pont aan het Oostfront deel aan de strijd tegen de Russen. Na zijn terugkeer benoemde de Duitse bezetter hem in december 1942 tot burgemeester van Apeldoorn, een functie die hij tot het eind van de oorlog met verve vervulde.
Na de bevrijding werd hij drie jaar geïnterneerd. Pont vertoonde een grote geldingsdrang, wilde graag haantje de voorste zijn en had overal een mening over.
Deze biografie geeft een boeiend en genuanceerd beeld van het kleurrijke leven van een bestuurder voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog.
219 blz. – ingenaaid – geïllustreerd – ISBN 978-90-8704-184-7
Groen door Oranje
Een historische zwerftocht door de Koninklijke Houtvesterij Het Loo 1900 1960, geschreven door Berthus en Ini Maassen – te Brake.
Groen door Oranje is een eerbetoon aan die generaties arbeiders én kinderen die van de paarse Veluwe een groene hebben gemaakt. Het belicht daarbij een aantal uiteenlopende aspecten van de jacht- en bosgeschiedenis van het Kroondomein Het Loo zoals nog niet eerder is gebeurd. Dit rijk geïllustreerde boek beschrijft op een zeer leesbare manier de sociale geschiedenis van Kroondomein Het Loo. De nadruk ligt op de periode 1900 – 1960, waarbij de aandacht vooral uitgaat naar het dagelijks bestaan van de werknemers in alle rangen en standen. Ook komen zaken als de eigen wijkverpleging van Het loo, de hiërarchische verhoudingen binnen het landgoed en de situatie onder de Duitse bezetter aan de orde. Veel aandacht is er voor de jacht, de hakhoutcultuur en de befaamde bosbessenpluk.
Bij het ontstaan en de ontwikkeling van het landgoed hebben de Oranjes en dan vooral Prins Hendrik en Koningin Wilhelmina een beslissende rol gespeeld.
Naast historische en vaak unieke foto’s uit eigen collectie, ontsluiten de auteurs een schat aan informatie uit diverse archieven, waaronder het Koninklijk Huisarchief in Den Haag. Daarnaast zijn werknemers en oud-werknemers bestookt met vragen over hun ervaringen.
160 blz. – ingenaaid – geïllustreerd – ISBN 978-90-8788-143-6
Vensters op het verleden van Apeldoorn
Apeldoorn heeft een boeiende geschiedenis, het is een stad vol verhalen, over de vroegste tijden, de middeleeuwen en latere tijden, tot op de dag van vandaag. Vijftig verhalen die de historicus en publicist Wim H. Nijhof heeft opgetekend over belangrijke momenten en mensen in de Apeldoornse historie. Vertellingen over de vroegste bewoners, over missionarissen die het christendom brachten, over de ijzerindustrie. Over landsheren met een hertoghoed en wuivende pauwenveren, over papiermakers, een zeeheld te land en een burgemeester in een Parijse gevangenis. Over Hoenderloo, Loenen, Beekbergen, Uddel en Hoog Soeren. Over de Oranjes, Paleis Het Loo en zijn vorsten en vorstinnen, het Apeldoorns Kanaal, over kerken en scholen, de spoorlijn en de Koningslijn. Een boek dat iedere Apeldoorner moet lezen.
