Hieronder vindt u alle locaties. Op de plattegrond zijn alle locaties met nummers aangeduid.
A. Informatiepunt Station Royaal
Download Het programmaboekje (ca 10Mb)
1 Station
2 Onze Lieve Vrouwekerk
3 Kantoor voormalige Gasfabriek
4 ACEC
5 Paleis Het Loo
6 Nordica Huizen
7 Kerschoten
8 Wenumse Watermolen
9 De Zeeuwshe Knoop
10 Schoorsteen Hoogakkerlaan 2
11 Koning Willem III Kazerne
12 10Kv station + 50kV station
13 Politieacademie (Alleen op zondag)
14 Radio Kootwijk (Alleen op zaterdag)
15 Landgoed Deelerwoud
16 Heldringkerk en Kleine Arcke
17 De Middelste Molen
Het centrale informatiepunt voor de Open Monumentendagen vindt u in stationsgebouw Station Royaal in Apeldoorn. Vrijwilligers informeren u hier over het programma en beantwoorden eventuele vragen.
Station Royaal is een gemeentelijk monument en een herkenbare toegangspoort voor Apeldoorn en omgeving. Bewoners, werkenden en bezoekers worden hier gastvrij ontvangen; informatievoorziening, sfeer en gezelligheid staan hier centraal. U kunt hier flexwerken, vergaderen, ontmoeten, iets eten en drinken of op de trein wachten. Daarnaast biedt Station Royaal werkgelegenheid aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
| Activiteit(en) |
Centraal informatiepunt en horecavoorziening |
| Datum | tijd | Zaterdag 11 september: 10.00 – 17.00 uur Zondag 12 september: 10.00 – 17.00 uur |
| Adres | Stationsplein 4,7311 NZ Apeldoorn |
| Toegankelijkheid |
Ook toegankelijk voor scootmobiel-, rolstoel-, en rollatorgebruikers. |
| Overig |
De Onze Lieve Vrouwekerk is de oudste rooms-katholieke kerk in Apeldoorn. Ze is in 1895 gebouwd en in 1898 in gebruik genomen naar een ontwerp van de architecten J.Th. J. Cuypers en J. Stuyt. De kerk is een fraai voorbeeld van neogotiek. Tegenover het sobere uiterlijk staat de rijkdom van het interieur met gebrandschilderde ramen en de gaaf bewaarde neogotische inventaris, waaronder het hoogaltaar van F.W. Mengelberg.
Vanaf 2021 is de kerk erkend als groene kerk. De St. Franciscusparochie is onderdeel van het landelijk netwerk van GroeneKerken. Dit netwerk stimuleert kerkgemeenschappen om zo duurzaam mogelijk om te gaan met de aarde en de schepping. Een kerk mag zich groen noemen als ze actief aan de slag gaat met duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en het vergroenen van de eigen gemeenschap. Dit jaar zijn in de kerk en in het parochiehuis alle lampen vervangen door ledverlichting. Er is een kledingbank, een boekenplank, een generatietuin en een eco-spot. Daarnaast organiseert de kerk regelmatig lezingen, onder andere over duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid. Binnen de parochie is hiervoor een EM-missiegroep opgericht die zich inzet om verdere vergroening onder de aandacht te brengen en het bewustzijn onder de geloofsgemeenschap te vergroten.
Bij een bezoek kunt u genieten van de rijke inventaris van kerk en schatkamer. U krijgt ook informatie over het landelijk netwerk van GroeneKerken en de plannen voor de komende jaren.
| Activiteit(en): |
Bezichtiging kerk met schatkamer en voorlichting over Groene Kerken |
| Datum | tijd: |
Afwijkende openingstijden in verband met eucharistieviering: Zaterdag 10 september 10.00 – 16.00 uur |
| Adres: | Hoofdstraat 18, 7311 KB Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Ook toegankelijk voor scootmobiel-, rolstoel- en rollatorgebruikers |
| Overig: | www.emmaus-apeldoorn.nl www.groenekerken.nl www.santegidio.nl |
In 1862 begon men met de bouw van een Apeldoornse gasfabriek. De eerste twintig jaar was de gasfabriek particulier bezit, in 1883 werd ze door de gemeente overgenomen. In de fabriek werden kolen gestookt. Het gas dat daarbij vrijkwam werd opgeslagen in een grote gashouder en van daaruit verdeeld over de straatlantaarns.
De eerste gaslantaarn werd in 1863 onder luid gejuich ontstoken op het Raadhuisplein. Elke avond en ochtend maakten de gaslantaarnopstekers hun ronde op de fiets, die was uitgerust met een laddertje om bij de lamp te komen. Op de hoek Beurtvaartstraat/Stationsstraat staat sinds 2017 opnieuw zo’n oude gaslantaarn, die daadwerkelijk in Apeldoorn dienstgedaan heeft, nu aangesloten op het elektriciteitsnet en met duurzame ledverlichting.
Door de explosieve groei van Apeldoorn werd de gasfabriek te klein. In 1909 werd er een nieuw complex gebouwd met een gashouder met een inhoud van maar liefst 10.000 m³. In datzelfde jaar verrees ook een nieuw kantoor aan de Stationsstraat.
Na de grote Groningse aardgasvondst in 1959 ging Nederland in de jaren ‘60 massaal over op aardgas. Het gehele Apeldoornse fabriekscomplex is daarna afgebroken, alleen het kantoor is blijven staan. Lange tijd heeft het dienst gedaan als slaaphuis voor daklozen. Vanaf 2018 heeft de nieuwe eigenaar het pand volledig gerenoveerd. Op de verdiepingen zijn appartementen en studio’s gerealiseerd. De begane grond bestaat uit kantoorruimte.
| Activiteit(en): |
Op de begane grond bezichtiging van het gebouw. |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 en zondag 11 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Stationsstraat 124 |
| Toegankelijkheid: |
Ook toegankelijk voor gebruikers van scootmobiel, rollator en rolstoel. |
| Overig: | Eind september neemt de Apeldoornse vestiging van uitzendbureau Actief Werkt! hier zijn intrek |
Het bedrijfsverzamelgebouw ACEC is een prachtige locatie om de geschiedenis van de industriële toepassing van elektriciteit te laten zien. Het is ook een plek waar verschillende organisaties het verleden koesteren en geïnspireerd aan de toekomst werken.
ACEC
ACEC werd in 1952 gebouwd voor magazijnen en werkplaatsen van Ingenieursbureau Frowijn & Co. Het ontwerp is van de Apeldoornse architect Chris ten Tuynte. Oorspronkelijk stond de afkorting ACEC voor Ateliers de Constructions Electrique a Charleroi. Dit Belgische bedrijf, opgericht in 1904, produceerde aandrijvingen voor elektrische locomotieven, trams en trolleybussen. Later ook stroomkabels, transformatoren en elektromotoren. De ACEC-producten werden in Nederland ‘in de markt gezet’ door Frowijn & Co. ACEC produceerde na WO-II ook huishoudelijke apparaten en was in de zestiger jaren vergelijkbaar met bedrijven als Siemens en AEG. De omzet was even groot als die van Philips.
In 1963 werd Frowijn & Co volledig overgenomen door ACEC onder de naam ACEC-Nederland.
In de jaren tachtig ging ACEC door stormachtige ontwikkelingen in de techniek ten onder. De Gemeente Apeldoorn nam het bedrijfsgebouw over en gaf het in beheer bij Accres.
De volgende organisaties geven informatie over hun activiteiten
Stichting ACEC (begane grond)
De begane grond van het ACEC-gebouw wordt gebruikt voor exposities, lezingen en debat. In het weekend staan de tentoonstellingen centraal, doordeweeks tijdens kantoortijden is de ruimte beschikbaar voor verhuur en in de avond zijn er veel culturele activiteiten die openbaar toegankelijk zijn.
Tijdens de OMD is er een grote tentoonstelling van moderne glaskunst te zien, een project rond The Big Draw Apeldoorn en een introductietentoonstelling van de nieuwe Apeldoornse Stadsfotograaf.
Op zondag 11 september is er om 16.00 uur een feestelijke opening.
deA: Samen maken we Apeldoorn Groen
Energie, die wek je toch gewoon zelf en duurzaam op? deA is een energiecoöperatie van en voor Apeldoorners. Vanuit het ACEC-gebouw helpen we vele Apeldoorners energie besparen of opwekken. Ook zetten we gezamenlijke zonnedaken en -weides op. Tijdens de Open Monumenten Dag leggen we je graag uit wat we doen en hoe we samen energie opwekken in Apeldoorn.
De Vereniging Oud Apeldoorn (VOA)
De VOA wil herinneringen en beelden van historisch Apeldoorn verzamelen, rangschikken en vasthouden. Belangrijk zijn daarbij de ontmoetingen met de Apeldoorners. Daarom organiseert VOA jaarlijks tal van bijeenkomsten om de onderlinge band te versterken. Tijdens de OMD kunt u in het gebouw boeken en ansichtkaarten over Apeldoorn kopen.
De Archeologische werkgroep Apeldoorn (AWA)
Heeft u zelf iets gevonden waarover u graag meer wilt weten? Of heeft u een archeologische vondst gedaan? Neem hem mee naar het ACEC gebouw op zaterdag 10 september. Vaak kunnen de vrijwilligers van de AWA achterhalen wat het is of specialisten vinden die daarbij kunnen helpen.
De Archeologische werkgroep Apeldoorn (AWA) bestaat uit een groep actieve amateurarcheologen. We verdiepen ons in de geschiedenis van onze omgeving en af en toe helpen we mee met opgravingen.
Samen1
Samen 1 is de lokale omroep voor de gemeente Apeldoorn.
Een enthousiast team van vrijwilligers verzorgt nieuws, radio- en televisieprogramma’s en social media voor Apeldoorn en de dorpen. Tijdens de Open Monumenten Dagen kun je een kijkje komen nemen in onze radiostudio en uitleg krijgen over de omroep.
Stichting Apeldoornse Monumenten (SAM)
De SAM is een vrijwilligersorganisatie die zich inzet voor de bescherming, de restauratie en het onder de aandacht brengen van gebouwd erfgoed in Apeldoorn. Ze wil het publiek bewust maken van de rijke Apeldoornse cultuurhistorie door onder andere de jaarlijkse Open Monumentendagen te organiseren en periodiek de SAM Restauratieprijs uit te reiken.
Van Reekum Stichting
De Van Reekum Stichting beheert de nalatenschap van Antonie van Reekum. Het doel is het doen van schenkingen of op andere wijze steun verlenen aan instellingen van algemeen nut.
Jorrit Sipkes Architect
Jorrit Sipkes Architect ontwerpt en adviseert bij zowel nieuwbouw als herbestemming en restauratie. Het bureau is betrokken bij de verduurzaming van zowel woningen als publieke gebouwen en maakt daarbij gebruik van de modernste inzichten.
| Activiteit(en): | Bezoek genoemde organisaties op de begane grond en eerste verdieping Op beide dagen zijn er jongerengidsen om u te informeren en rond te leiden |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 en zondag 11 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Roggestraat 44, 7311CD Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Ook toegankelijk voor scootmobiel- en rolstoelgebruikers |
| Overig: | Betaald parkeren in de parkeergarage naast ACEC In het ACEC Café zijn koffie/thee en alcoholische dranken te koop U kunt hier ook gebruik maken van toiletten |
Duurzaamheid in het verleden, heden en de toekomst
Welke rol speelt duurzaamheid in het verleden, heden en de toekomst van Paleis Het Loo? Kom tijdens de Open Monumentendag kijken op het stallenplein en de stallenlaan!
Leer over duurzame oplossingen zoals de ijskelder in de 17e eeuw, ontmoet de tuindienst die met oog voor de biodiversiteit de tuinen onderhoudt en praat mee over de uitdagingen van het verduurzamen van het museum in de toekomst.
Paleis Het Loo is een 17e-eeuws paleis en hedendaags museum. Sinds april 2022 is het paleis weer open voor bezoekers. Het paleis is de afgelopen jaren duurzaam verbouwd, zodat het ook voor toekomstige generaties behouden blijft. Op het gebied van duurzaamheid en verduurzamen liggen grote uitdagingen, zoals flinke vermindering van het energiegebruik.
| Activiteit(en): | Het stallenplein is dit weekend gratis opengesteld voor bezoekers van de Open Monumentendagen. U kunt de paardenstallen en koetsen bekijken en de hele dag vertellen medewerkers van Paleis Het Loo over duurzaamheid in het verleden, het heden en de toekomst. |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 en zondag 11 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Toegang via het Entreegebouw van Paleis Het Loo bij de parkeerplaats, Koninklijk Park 16, 7315 JA Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Uw bezoek aan de Open Monumentendagen is kosteloos. Als u ook het paleis en de tuinen wilt bezoeken, is een toegangskaartje vereist. |
| Overig: | Alle informatie over de toegankelijkheid op Paleis Het Loo vindt uop de website www.paleishetloo.nl Wanneer u naast het stallenplein ook de tuinen en het paleis wilt bezoeken, kunt u via www.paleishetloo.nl een ticket boeken |
Na het alarmerende rapport van de Club van Rome (1972) en de energiecrisis (1973) bedacht de toenmalige directeur van woningbouwcorporatie Ons Huis, de heer David Schaling, een nieuw soort energiezuinige woning. Dit resulteerde in twee dubbele proefwoningen die in 1980 werden opgeleverd.
Er werden door de woningbouwcorporatie en de gemeente Apeldoorn diverse studiereizen naar Canada en Noorwegen gemaakt. Architectenbureau Groosman & Partners ontwierp een woning die 1,30 meter in de grond was verzonken en waarbij de slaapvertrekken ónder de woonvertrekken waren gesitueerd. De basis werd gevormd door een betonnen bak waarin geïsoleerde Norgipsplaten (een sandwichconstructie van 10 cm polyurethaanschuim opgesloten door 10 mm gipsplaten) als een soort kaartenhuis, zowel de isolatie als de draagconstructie vormden. De buitenkant werd verfraaid met houten rabatdelen. Ten onrechte worden de woningen vaak aangezien voor houtskeletbouw.
Twee proefwoningen waren gasgestookt, twee werden verwarmd door elektriciteit (conventionele weerstandselementen). De woningen werden aanvankelijk niet bewoond: bewoning werd gesimuleerd door elektrische servo’s, waardoor TNO ongestoord metingen kon doen. De doelstelling, een verbruik van minder dan 1.500 m3 gas per jaar, werd gemakkelijk gehaald. De stichtingskosten bleken echter veel te hoog waardoor het project niet werd voortgezet. De woningen zijn daarna verkocht aan particulieren.
Bedenker David Schaling heeft tot zijn dood (begin deze eeuw) contact onderhouden met de bewoners en het implementeren van nieuwe energiebesparende technieken gestimuleerd. Geheel in zijn geest leven de huidige bewoners nog steeds volgens dit gedachtegoed.
| Activiteit(en): | Bezichtigen woonvertrekken met uitleg van de eigenaar |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 september: 11.00 – 17.00 uur Zondag 11 september: 12.00 - 17.00 uur |
| Adres: | Maria Stuartstraat 43, 7315KA Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Niet toegankelijk voor gebruikers van een scootmobiel, rolstoel of rollator |
| Overig: |
Wederopbouwwijk met duurzame ambitie
Kerschoten is in 2013 door het rijk aangewezen als een wederopbouwwijk van nationaal belang vanwege de unieke combinatie van groenstructuur, stedenbouwkundige opzet en architectonische samenhang en kwaliteit. De wijk is ook geselecteerd om als eerste in Apeldoorn energieneutraal te worden. Een schoolvoorbeeld van verduurzaming met behoud van cultuurhistorische kwaliteit op wijkniveau.
Kerschoten strekt zich uit van De Parken tot de Edisonlaan; en van landgoed De Veenkamp tot sportpark Kerschoten. Vooral het deel rond het Koningspark is van grote cultuurhistorische waarde. Het bijzondere zit vooral in het centrale, gelobde park, boeiend door zijn aanplant en vijvers. Het park wordt omzoomd door een verkeersluwe slingerweg met lage rijtjeswoningen die met hun voorgevels het park zijn gezicht geven. De kwaliteit zit ook in de verscheidenheid aan woningen en bewoners. Grote en kleine woningen, laag en gestapeld, van sociale huur tot particuliere sector en koopwoningen, en ook nog een zogenoemde vrijgezellenflat. Aan de overkant van de Koninginnelaan ligt het gebied De Veenkamp met woningen voor ouderen, waar op de plek van het oorspronkelijke gebouw momenteel nieuwe woonvoorzieningen voor ouderen in aanbouw zijn. Tussen het Koningspark en De Veenkamp ligt een winkelcentrum, ook zijn er scholen en kerken. Kerschoten is daarmee een goed voorbeeld van de ‘wijkgedachte’ die destijds in zwang was.
Het samenhangende ontwerp was mogelijk doordat de gemeente een groot, bijna onbebouwd gebied van het Koninklijk Huis kon kopen. De drie woningbouwcorporaties kozen voor architect David Zuiderhoek als ontwerper van zowel het stedenbouwkundige plan als van een groot deel van de woningen. Kerschoten kon eind jaren ’50, begin jaren ’60 nog gebouwd worden in de baksteenarchitectuur; kort daarna spoelde de massale industriële bouw over ons land.
Kenmerkend voor die tijd was de aandacht voor kunst in de openbare ruimte en in openbare gebouwen. Tijdens de rondleiding zijn drie kunstwerken te bezichtigen: een reliëf van Berend Hendriks op de muur van de voormalige Sondorpschool (Nobelstraat); een muurschildering van Harry Meek, van de sloop gered uit het oorspronkelijke gebouw van De Veenkamp en onlangs herplaatst in de nieuwbouw en een sculptuur – eveneens van Harry Meek - met de titel Verbondenheid. De kunstwerken van Harry Meek zijn beide te bewonderen aan de Gemzenstraat.
Kerschoten Energieneutraal toont de ambitie om naast een ‘geliefde woonwijk van 60 jaar oud te zijn’, voorop te lopen in de energietransitie. De energieconsumptie is er sterk teruggebracht door na-isolatie van de laagbouw tot label A-B en van appartementen tot A+ en door het plaatsen van zonnepanelen. Momenteel laat de gemeente samen met woningcorporaties, de rioolzuiveringsinstallatie, het waterschap en bewoners, onderzoeken of een collectief warmtenet een alternatief kan bieden voor gas.
| Activiteit(en): |
Op beide dagen van 11:00 tot 17:00 doorlopend rondleidingen (30-45 min) door de wijk, het park en langs drie kunstwerken door gidsen van het Apeldoorns GidsenCollectief; de laatste groep start om 16:00. |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 en zondag 11 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Verzamelen voor de rondleiding bij de OMD-vlag voor Brasserie KEK op het plein van het winkelcentrum Kerschoten, Mercatorplein |
| Toegankelijkheid: |
Ook toegankelijk voor scootmobiel-, rolstoel- en rollatorgebruikers |
| Overig: |
De Wenumse Watermolen is de oudste maalvaardige kopermolen op de Veluwe en hij is nog steeds in werking, dankzij de inzet van vrijwillige molenaars. Het complex rond de watermolen bestaat uit de molenvijver (de wijert), de beek, de molen zelf, een houtgestookte veldoven om brood te bakken en diverse andere gebouwen. De watermolen zelf is een rijksmonument en diverse andere gebouwen op het terrein zijn ook erkend als rijks- of gemeentelijk monument.
De watermolen dateert uit 1313 en kent een rijke historie. In 1768 werd het eigendom van de molen overgedragen, waarna hij werd verbouwd tot een kopermolen met drie raderen. De grote molenvijver was al in een eerder stadium aangelegd. Lederfabrikant Peter Kok Ankersmit kocht de molen in 1858 en liet het gebouw inrichten als run- en korenmolen.
Sinds 1970 is de gemeente Apeldoorn eigenaar om zo het voortbestaan van dit cultuurhistorisch belangwekkende object voor langere tijd veilig te stellen. Door inzet van de Junior Kamer Apeldoorn en in overleg met de gemeente is in 1982 de Stichting Wenumse Watermolen opgericht. Deze heeft als doel ‘het doen restaureren, in stand houden en onder haar leiding exploiteren’ van de molen. De stichting leidt jonge molenaars op en deze verwelkomen u tijdens de openstelling.
| Activiteit(en): | Bezichtiging van de molen met uitleg door vrijwilligers Expositie in de molen |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 en zondag 11 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Oude Zwolseweg 160, 7345DG Wenum-Wiesel |
| Toegankelijkheid: |
Niet toegankelijk voor scootmobiel- en rolstoelgebruikers |
| Overig: | Ruime parkeerplaats voor auto’s en fietsen Start van fiets- en wandelroute door Wenum Wiesel, met infopanelen Start van het klompenpad 'Kopermolenpad' nl.wikipedia.org/wiki/De_Wenumse_Molen |
Dit rijksmonument werd in 1909 ontworpen door architect Chris Wegerif (1859-1920) als woonhuis voor de uit Zeeland afkomstige beeldhouwer Pieter Puype (1874-1942). De bouwstijl, die kenmerkend is voor deze architect, draagt het stempel van de Nieuwe Kunst en kent invloeden van de Engelse Arts and Craftsbeweging, de Weense Sezession en de Art Nouveau. Naast de woning staat het oorspronkelijke atelier (1912) van de beeldhouwer. In zowel het exterieur als interieur van het gehele pand zijn verwijzingen naar de Zeeuwse achtergrond van de opdrachtgever terug te vinden. Zo zijn de glas-in-loodramen van uitzonderlijke kwaliteit en ook het ontwerp voor de schouw en de reliëfs waardevol. De door Puype en Wegerif ontworpen interieurelementen zijn nog steeds aanwezig en van kunsthistorisch belang.
Verduurzaming
Huis en atelier zijn in fasen verduurzaamd. In 2016 zijn beide van binnenuit geïsoleerd. Alleen de oorspronkelijke hal met trappartij, tegeltjes met Zeeuwse taferelen van spelende kinderen en een terracotta vloer met ingelegde Zeeuwse knoop, is niet geïsoleerd. Zowel boven als beneden is lage-temperatuur-vloerverwarming aangebracht. De hal kan op koude dagen worden verwarmd door een elektrisch warmtepaneel aan de wand.
In 2018 is de gasketel vervangen voor een buffervat. Dit buffervat wordt allereerst verwarmd door de zonnecollectoren op het hoofdhuis. Schijnt de zon niet en wordt in het huis de (moderne, efficiënte) houtkachel gestookt, dan verwarmt deze ook het buffervat. Als laatste kan het buffervat verwarmd worden door de luchtwarmtepomp.
Tot slot zijn op het atelier 8 PV-panelen geplaatst.
| Activiteit(en): | Bezichtiging interieur begane grond woonhuis en voormalig atelier Uitleg over duurzaamheidsmaatregelen Op beide dagen zijn er jongerengidsen om u te informeren en rond te leiden |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 en zondag 11 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Tutein Noltheniuslaan 14 |
| Toegankelijkheid: |
Ook toegankelijk voor gebruikers van scootmobiel en rollator en rolstoel Vraag zo nodig hulp |
| Overig: | Houd rekening met betaald parkeren in de (directe) omgeving |
Fabriek met 115 jaar oude schoorsteen
In 1886 richtte Th. Mensing samen met zijn zoon H.B. Mensing een bedrijfje op met de naam Nederlandsche Stoom Chemische fabriek Mensing & CO Fabrique de Faience Artistique. Het bedrijf droeg ook wel de naam Ned. Wrijfglazuur & Bijtsfabriek. De firma Mensing was de uitvinder van de was- en kleurglazuur, veel toegepast als afwerking van houtwerk. Het gebouw dateert nog voor een deel uit de late 19e eeuw. Het fabriekje is thans woonhuis en pedicurepraktijk.
De schoorsteen
In het begin van de 20e eeuw ontstaan er door de grotere aantallen te bouwen schoorstenen standaardtypes voor kleinere schoorstenen tot ongeveer twintig meter hoogte. De koppen krijgen een zeer karakteristiek uiterlijk met gebogen stenen. De stenen zijn rode radiaalstenen met op twee plaatsen een decoratieve band en een bijzondere kop, een kraag met een zogenaamde hoge hoed met vlak daaronder nog een uitspringende dertienlaagse versiering. Dit is een zaagtand opgevuld met driehoeken. De versiering is ingesloten tussen twee enkelvoudige gele lagen.
Waarschijnlijk is de fabrieksschoorsteen gebouwd in 1907. Deze had geen directe betekenis voor de bedrijfsuitoefening, maar werd met de oven gebruikt voor de vervaardiging van porselein, een liefhebberij van Mensing sr. Verkocht werden deze artikelen nooit, omdat Mensing sr. nooit het ‘echte’ porselein wist te maken. Toch waren zijn tableaus dermate mooi dat een tegelportret van De Ruyter jarenlang in het Scheepvaartmuseum te Amsterdam logeerde.
| Activiteit(en): | Bezichtiging schoorsteen met uitleg van de eigenaar |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 en zondag 11 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Hoogakkerlaan 2 |
| Toegankelijkheid: | Toegankelijk voor gebruikers van scootmobiel, rollator en rolstoel Parkeren in de Hoogakkerlaan is tot 15.00 uur voor vergunning- houders, daarna gratis; aan de Sprengenweg betaald parkeren |
| Overig: | www.schoorsteen-hoogakkerlaan.nl |
Multifunctioneel energieneutraal lesgebouw
De Koning Willem III kazerne fungeert primair als opleidingscentrum voor de Koninklijke Marechaussee. Daarnaast is het ook het hoofdkwartier van het Operationeel Ondersteuningscommando Land van de Koninklijke Landmacht.
De kazerne werd in april 1939 in gebruik genomen door het 1e Regiment Huzaren Motorrijder en het 2e Regiment Wielrijders van de Koninklijke Landmacht. In 1946 arriveerden de eerste dienstplichtige marechaussees op het Depot Koninklijke Marechaussee, waarna andere legeronderdelen volgden.
Bij een modern opleidingscentrum horen toekomstbestendige gebouwen. Toen de Koning Willem III kazerne in 2014 aan een grootschalig renovatie en nieuwbouwtraject begon was het logisch om duurzaamheid een grote rol te laten spelen. Op de kazerne werd een multifunctioneel energieneutraal lesgebouw neergezet waar toekomstige Marechaussees worden opgeleid. Het futuristisch ogende gebouw is ontworpen door architect Peter Theuwissen van het Rijksvastgoedbedrijf. Op 23 september 2020 werd het officieel geopend. Intussen is het de spil van lesgeven en elkaar ontmoeten. Tijdens de Open Monumentendagen kunt u dit gebouw bezoeken.
Technische ruimte
Het gebouw bestaat uit drie losse bouwdelen met elk zijn eigen technische ruimte voor de luchtbehandeling. Alles is computergestuurd zodat als één bouwdeel uitvalt, de andere bouwdelen de capaciteit kunnen overnemen en verdelen. Er is ook een aparte technische ruimte voor de installatie van het ijsbuffersysteem.
Dak
Het dak van het gebouw is net zo indrukwekkend als de binnen- en buitenzijde: er liggen zonnepanelen en vele kilometers polyethyleen-buizen die dienen als zonne-lucht-absorber. Deze onttrekken niet alleen energie uit zonnestraling, maar ook warmte uit de omgeving. De zonne-lucht-absorbers kunnen energie opnemen uit omgevingslucht, directe en diffuse zonnestraling, neerslag en rijp. Het wordt als een directe warmtebron gebruikt voor de warmtepomp en voor de regeneratie van de ijsbuffer.
Klimaatplafond en gevels
Een klimaatplafond is een koelplafond gecombineerd met een verwarmingsplafond waarbij de energie-uitwisseling plaatsvindt op basis van straling. Met deze straling kan een ruimte worden
gekoeld of verwarmd. Deze energieoverdracht op basis van straling wordt als erg comfortabel ervaren en is daardoor bijzonder geschikt voor kantoren en scholen.
De gevels van het gebouw zijn voorzien van een gevelscherm met een donkere strip voor een 3D-effect met futuristische uitstraling die vanaf de openbare weg zichtbaar is.
De collegezaal
In de collegezaal zijn stoelen geplaatst met stopcontacten en USB-aansluitingen. De zaal heeft glazen panelen en een gordijn van Marmarastof. Deze stof is vrij stug en geeft een goede akoestiek, beperkt de inkijk en dempt dag- en zonlicht in de zomer.
Glas
Het gebouw is voorzien van veel glas voor een transparante uitstraling en met 500 strekkende meter balustraden is er een harmonieuze overgang tussen binnen en buiten.
Kortom, over elk detail is bij het ontwerp van het lesgebouw nagedacht. Wij nodigen u van harte uit om op de Open Monumenten Dagen zelf een kijkje te komen nemen.
| Activiteit(en): | U kunt het lesgebouw bezichtigen via de aangegeven looproute. U wordt ingedeeld in een groep en een jongerengids leidt u rond om kennis te maken met het gebouw |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 en zondag 11 september: 11.00 – 17.00 uur Elke 20 minuten vertrekt er een groep, de laatste om 16:20 |
| Adres: | Frankenlaan 70, 7312 TG Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Parkeren: Beperkt mogelijk in de omgeving van de kazerne, u kunt het beste met de fiets komen of met de bus (lijn 1) |
| Overig: | Legitimatie: Bezoekers dienen zich te legitimeren nl.wikipedia.org/wiki/Koning Willem_III-kazerne |
Dit karakteristieke gebouw is een fraai voorbeeld van een succesvolle transformatie van een industrieel gebouw naar een duurzame woning. Het oorspronkelijke ontwerp in Nieuwe Haagse Schoolstijl is van Hendrik Fels, huisarchitect van de PGEM van 1918 tot 1955. Architect Tjerk van de Lune begeleidde de transformatie tot woonhuis.
Het voormalige Inductiehuis de Wormen is in 1922 in de velden buiten Apeldoorn in dienst genomen met twee grote inductieregelaars. Zo kreeg heel Apeldoorn stroom vanuit de elektriciteitscentrales in Arnhem en Nijmegen. Het was maar kort in dienst vanwege de opschaling naar 50kV. Daarna werd het ingericht als leslokaal voor gebruik van elektrisch huishoudelijke apparatuur en als werkplaats voor het 50 kV-station.
Het 10 kV transformatorhuis opent zijn deuren vanwege het 100-jarig bestaan en het thema duurzaamheid. Duurzaam vanwege herbestemming: duurzamer dan sloop en nieuwbouw. Bij de transformatie is de gehele buitenschil goed geïsoleerd. Verwarming vindt plaats door middel van vloerverwarming en een superefficiënte en schone leemkachel. Twee uur stoken met volledige verbranding zorgt voor 24 uur warmte. Zo ontstaat een prettig binnenklimaat met geringe uitstoot. Verder is het regenwater afgekoppeld, zit onder de oprit een infiltratiesysteem en zorgt een regenzuil voor 650 liter watervoorraad. Nestkasten voor mussen, mezen en vleermuizen maken het transformatorhuis natuurinclusief. De tuin is een groene oase met verschillende bomen, hagen en planten voor vogels, insecten en egels en werkt klimaatadaptief. Komt u vooral kijken.
| Activiteit(en): | - Bezichtiging met uitleg over gebouw en verbouwing - Zie ook te doen dit weekend: fietsen langs monumenten van elektriciteitsvoorziening |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 en zondag 11 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Talingweg 207 7331 ML Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Minder goed toegankelijk voor scootmobiel-, rollator-, en rolstoelgebruikers |
| Overig: | Kosteloos parkeren in de omgeving |
12b. Het 50 kV station Oude Beekbergerweg
De elektrificatie kwam in Apeldoorn vanaf 1920 van de grond. Hieraan vooraf ging de oprichting van de Provinciale en Gemeentelijke Elektriciteitsmaatschappij (PGEM) in 1915. De PGEM kreeg de opdracht tot elektrificatie van de hele provincie. Voor de verspreiding van de elektriciteit waren hoogspanningsonderstations nodig, zoals dit 50 kV station, dat in 1932 werd gerealiseerd. De architect is Hendrik Fels (1882 – 1932). Het is een waar juweeltje van architectuur in Nieuwe Haagse Schoolstijl. Het gebouw toont opvallende gelijkenis met het door Dudok ontworpen raadhuis van Hilversum. Het verloor echter zijn functie toen de netspanning werd verhoogd tot 150 kV. De nieuwe eigenaar verbouwde het tot bedrijfsverzamelgebouw. De gevel werd prachtig gerestaureerd waardoor het pand er weer schitterend bij staat.
Let op: alleen van buiten te bezichtigen!
Transformatorhuisjes
De transformatorhuisjes die op vele plaatsen in Apeldoorn staan, zijn van een hoge esthetische kwaliteit. Vooral het siermetselwerk in gele en zwarte steen valt op. Geel en zwart verwijzen naar de kleuren van de provincie Gelderland. In Apeldoorn zijn de oudste trafohuisjes gebouwd in de periode 1921 – 1925 naar een ontwerp van de architect Gerrit Versteeg sr (1872 -1938) in samenwerking met architect Jan Gratema. De trafohuisjes lijken gebouwd als kleine villa’s. Een minimale hoogte van ruim drie meter was noodzakelijk om de installaties onder te brengen en de ontwikkelde warmte kwijt te kunnen raken. De ontwerpen zijn beïnvloed door bouwstijlen als de Amsterdamse School en de Nieuwe Haagse School. De trafohuisjes van Versteeg kan men overal in de provincie Gelderland nog aantreffen. Deze staat aan de Zwanenweg.
Doe de fietstour Monumenten van stroomvoorziening.
De politieacademie is gevestigd in het voormalige aartsbisschoppelijke kleinseminarie, de vooropleiding voor jongens tot priester. Door een teruglopend leerlingenaantal sloot het complex zijn deuren in 1973. Sinds 1975 leidt de politieacademie politiemensen op; er zijn opleidingen in het basispolitieonderwijs en vakspecialistische opleidingen en er worden seminars gehouden. Ook is er een internationale onderzoeksafdeling. Op het terrein van circa 1,5 km2 bevindt zich bovendien een sporthal en een oefenpand voor training in aanhoudingen, optreden in groepen en hulpverlening. Sinds 2004 is de Politieacademie de concernlocatie: een samenvoeging van een groot aantal centra van politieonderwijs in Nederland.
Het gebouw is een rijksmonument uit 1935 en ontworpen door architect Jan van Hardeveld. In 1942 namen de Duitsers het in gebruik als kazerne en rijschool. Het seminarie bleef tot oktober 1944 in handen van de Duitse bezetter en werd net op tijd teruggegeven: na het bombardement op het station van Apeldoorn diende het als noodhospitaal. De oorspronkelijke bewoners, de jongemannen die de vooropleiding tot priester volgden, keerden in 1946 weer terug naar het kleinseminarie.
Tussen 2002 en 2010 is het gebouw volledig gerenoveerd onder leiding van projectarchitect Leon Thier. Uitgangspunt was het herstel van het oorspronkelijke ontwerp, de verwijdering van de lelijke tussentijdse verbouwingen en het behoud van de parkachtige omgeving rond het gebouw. De oorspronkelijke kleuren en materialen zijn teruggebracht; door de nieuwbouw een slagje donkerder te kleuren lijkt de oudbouw in het licht gezet. De voormalige binnenhof kreeg een overkapping met een verbluffend mooie glazen koepel die een indrukwekkend atrium creëert als centrale plek voor leren en ontmoeten. De kapel met zijn prachtige glas-in-loodramen werd met behoud van historische elementen bedrijfsrestaurant. Door gebruik van slimme technieken, waaronder warmte- en koudeopslag in de bodem en handhaving van het monumentale glas met achterzetramen, kon een energiezuinig en comfortabel gebouw ontstaan zonder karakterverlies en aantasting van het monument.
| Activiteit(en): | - Het Vertelgenootschap vertelt doorlopend een pakkend verhaal in de kapel - Bezichtiging van het atrium, congreszaal en kapel via aangegeven looproute |
| Datum | tijd: | Uitsluitend te bezoeken op zondag 11 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Arnhemseweg 346-348; 7334AC Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: | Ook toegankelijk voor gebruikers van scootmobiel, rolstoel of rollator Gratis parkeren op eigen terrein |
| Overig: | www.politieacademie.nl |
Radio Kootwijk is een voormalig zenderpark op de Veluwe bij Apeldoorn in één van de mooiste en meest uitgestrekte natuurgebieden van Nederland.
In de eerste helft van de 20e eeuw vormde het zendstation een belangrijke communicatieverbinding tussen Nederland en zijn toenmalige koloniën, met name Nederlands-Indië. Met de bouw van het eclectische gebouw werd gestart in 1918.
Het pand is voor een groot deel gebaseerd op het zendstation van het Duitse Telefunken in Nauen en heeft kenmerken van de art deco/Amsterdamse school en het Duitse expressionisme. Architect Julius Maria Luthmann (1890-1973) ontwierp het gebouw en heeft zich laten inspireren door werk van de Finse architect Eliel Saarinen als ook door het beeld van een Egyptische sfinx. De bekendste bijnaam is de Kathedraal en is meerdere malen vergeleken met de Grote Kerk van Veere in Zeeland. In het oog springend is het geometrische patroon van de tegelvloer in de zenderzaal, waarin de architect bewust een foutje, een zogeheten handtekening, heeft verwerkt.
Tegenwoordig is Radio Kootwijk een evenementen- en vergaderlocatie met een totaal eigen karakter. De monumentale gebouwen die hier staan, hebben nieuwe functies gekregen waarbij het omringende landschap wordt gekoesterd en verder ontwikkeld.
De Theaterloods Radio Kootwijk
De theaterloods is de voormalige werkloods van het zendstation en het is als gemeentelijk monument verbouwd tot sfeervol theater. Tijdens de Open Monumentendag is die enkel van buiten te bezichtigen. Ontdek de diverse QR-codes rondom het gebouw en kom meer te weten over het verleden en de huidige invulling van het monument. We verklappen alvast dat het nu een kuuroord is voor werk, leven en liefde.
| Activiteit(en): | - Bezichtiging hoofdgebouw: gidsen vertellen in de zenderzaal over de geschiedenis van Radio Kootwijk - Bewoners uit het dorp staan met hun kraampjes in de nissen van het voormalige zendstation en verzorgen ook de catering Bezoek aan de watertoren (exterieur) Bezoek aan De Theaterloods (exterieur) met QR-codes |
| Datum | tijd: | Uitsluitend te bezoeken op zaterdag 10 september 11.00-16.00 uur |
| Adres: | Radioweg 1, Radio Kootwijk |
| Toegankelijkheid: | Tijdens de openiungstijden van de OMD is autoverkeer in de buurt van Radio Kootwijk niet toegestaan. Kom per fiets of maak gebruik van de speciale gratis buslijn vanaf Station Apeldoorn (zie volgende pagina) en vanaf de parkeerplaatsen bij de Schaapskooi Hoog Buurlo en vanaf kruispunt Turfbergweg/Alverschotenseweg (ijscokar) Ook toegankelijk voor mindervaliden tot en met de 1ste verdieping |
| Overig: | www.hierradiokootwijk.nl www.detheaterloods.nl |
Verkeersplan Radio Kootwijk voor ZATERDAG 10 september 2022
Niet van toepassing op zondag 11 september, dan gelden de gangbare verkeersregels
Geen toegang met de auto; maak gebruik van gratis pendelbussen of kom op de fiets.
Tijdens de openingstijden van de OMD is autoverkeer in de buurt van Radio Kootwijk niet toegestaan. Er rijden gratis pendelbussen tussen Station Apeldoorn en Radio Kootwijk (en terug) en vanaf verschillende parkeerplaatsen in de directe omgeving.
Mindervaliden mogen op vertoon van hun mindervalidekaart doorrijden en hun auto parkeren vlak bij Gebouw-A
Fietsers kunnen hun fiets stallen bij Gebouw-T of naast Gebouw-A.
Speciale pendelbussen mogen doorrijden naar P1 (achter het voormalige hotel )
Parkeerinformatie
P1 Achter het voormalige hotel Radio Kootwijk; géén parkeerplaats; dit is uitsluitend vertrek- en eindpunt van de pendelbussen van/naar Station Apeldoorn en de diverse parkeerplaatsen
P2 Bij de ijscokar op kruising Alverschotenseweg/Turfbergweg; afstand tot Gebouw-A circa 2 km
P2.b In de bermen van de Alverschotenseweg; afstand tot Gebouw-A circa 2,5 km
P3 Parkeerplaats Schaapskooi Hoog Buurlo; afstand tot Gebouw-A circa 3,2 km
P4 Carpoolplaats-A1 nabij kruising Otterloseweg/Hoog Buurloseweg; afstand tot Gebouw A circa 6 km
Bij P2, P2b, P3 en P4 kunt u uw auto parkeren en vanaf daar te voet, per fiets of met de gratis pendelbus naar Gebouw A (en terug). Vanaf P2, P2.b en P3 zijn ook wandelroutes aangegeven.
Er zijn verkeersregelaars om het verkeer in goede banen te leiden.
Pendelbusdiensten:
Route 1: Van NS-Station Apeldoorn via P4 (Carpoolplaats bij A1) naar P1 Radio Kootwijk v.v. De bus stopt ook op P3 (Schaapskooi Hoog Buurlo) en voor zover er nog plaats is in de bus, neemt die ook bezoekers mee vanaf/naar P2, P2.b. De bus rijdt met halfuur-dienst vanaf 10.30 uur vanaf Station Apeldoorn tot 16.30 vanaf Radio Kootwijk.
Route 2: Pendelbus tussen P2 (ijscokar) en P1 Radio Kootwijk v.v. voor bezoekers op P2, P2.b en P3. De bus rijdt continu tussen 10:45 en 16.15 uur.
>> Zie ook pendelbusdiensten
Landgoed Deelerwoud is een van de weinige plekken in Nederland die als wildernis bestempeld kan worden. Het Landgoed is al ruim anderhalve eeuw onafgebroken afgesloten voor het publiek, een enclave van rust op de drukke Veluwe. Hierdoor is het wild nauwelijks schuw en kan het overdag ongestoord laveien (voedsel zoeken in bos en veld). Het landgoed omvat 690 hectare grond en strekt zich uit van Hoenderloo tot Woeste Hoeve.
In 1845 werd 1.500 hectare heide van de Speldermark verkocht aan echtpaar Van Heeckeren-Hope als jachtgronden. In 1850 bouwde baron Van Heeckeren stallen op Deelerwoud voor het verversen van paarden tijdens de vele jachtpartijen. Tussen 1845 en 1898 werd de omvang van het landgoed diverse keren uitgebreid door aankopen en weer opgedeeld tussen erfgenamen. Tot die tijd bleven de weinige oorspronkelijke bewoners van het terrein in plaggenhutten wonen. In 1904-1905 liet Van Heeckeren een kasteelachtig landhuis bouwen, bestaande uit één verdieping plus souterrain en vier hoger opgetrokken gekanteelde torens naar Frans ontwerp. Het koetshuis werd uitgebreid met een dienstwoning. Van Heeckeren verkocht het landgoed in 1911 aan mevrouw Eloise Brantsen-Whiting die het in 1918 verkocht aan Jhr. P. J. Repelaer van Spijkenisse. Hij vergrootte het met aanvullende aankopen en liet in twee fases het kasteel verbouwen en vergroten. Ook liet hij in 1923 het poortgebouw aan de rand van Hoenderloo bouwen, thans rijksmonument. Tuin- en landschapsarchitect Leonard Springer legde prachtige tuinen aan met vijvers, parterres de broderie en rozentuinen. In het vroege voorjaar van 1945 is het landhuis door de geallieerden gebombardeerd in de onterechte veronderstelling dat het huis door de Duitsers werd gebruikt voor oorlogsdoeleinden. Op een niet verwoest deel van het souterrain is eind jaren ’50 het huidige, sobere landhuis gebouwd.
In 1984 kwam het landgoed via vererving in handen van Jhr. V.G.F. (Volker) Repelaer. Teneinde versnippering te voorkomen kocht hij zijn broer en zuster uit. Hij overleed in 2014, na dertig jaar met hart en ziel zijn Deelerwoud te hebben beheerd. Bij testament is de Stichting Huis Deelerwoud opgericht. De jonkheer liet een beheerrichtlijn na waarin is vastgelegd dat bosbouw, landbouw, natuur, wildbeheer, opstalbeheer, cultuurhistorie en recreatie op een evenwichtige wijze moeten samengaan.
| Activiteit(en): | Melden bij het Dorpshuus voor een tijdslot. Een jongerengids begeleidt u naar het Poortgebouw, vanwaar een pendelbus u vervoert naar het terrein waar deskundige gidsen van de Stichting Huis Deelerwoud een rondleiding verzorgen. De pendelbus brengt u terug naar het poortgebouw. Het bezoek aan het landgoed, inclusief vervoer tussen poortgebouw en rondleiding, duurt ongeveer één uur Het is niet toegestaan om vrij te wandelen op het landgoed. Uitsluitend toegankelijk met een tijdslot, verstrekt in het Dorpshuus. In het Dorpshuus is een tentoonstelling over het voormalige kasteel, de tuinen en de restauratie van het poortgebouw. Deskundige vrijwilligers geven nadere informatie Datum|tijd: Zaterdag 10 september en zondag 11 september. |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 en zondag 11 september: 11.00 – 16.00 uur Vertrek eerste groep om 11:00 uur, en laatste groep om 16:00 uur. De pendelbuscapaciteit is beperkt. U moet mogelijk wachten. De wachttijd is het kortst bij aanmelding in het Dorpshuus tussen 10:30 en 12:00 uur |
| Adres: | Aanmelden in het Dorpshuus, Paalbergweg 26, 7351 AG Hoenderloo |
| Toegankelijkheid: | Niet toegankelijk voor scootmobiel-, rolstoel- en rollatorgebruikers Vrij parkeren naast het Dorpshuus en in de wei naast IJs van Co |
| Overig: |
Tussen station Apeldoorn en het Dorpshuus in Hoenderloo rijdt een pendelbus In het Dorpshuus zijn koffie/thee en versnaperingen te koop en er zijn toiletten. Op het landgoed zijn geen voorzieningen |
In een prachtige, landschappelijke setting nabij het voormalige terrein van Het Jongenshuis, bevinden zich de Heldringkerk en het Museum Kleine Arcke. Het terrein is lopend en per fiets vrij toegankelijk.
Tijdens de Open Monumentendagen zijn de Heldringkerk en het Museum Kleine Arcke opengesteld.
De Heldingkerk is één van de oudste gebouwen van Hoenderloo. Dominee Ottho Heldring, de ‘ontdekker’ van Hoenderloo, is grondlegger van de Hervormde gemeente, in 1854. De kerk stamt uit 1858. Het in neogotische stijl opgetrokken gebouw is in 2000 erkend als rijksmonument en in 2005 is het interieur ingrijpend gerestaureerd.
De Kleine Arcke is het kleinste huis van Hoenderloo. Deze voormalige dienstwoning is nu een museum waar onder andere foto’s en attributen van de schrijver A. den Doolaard te zien zijn. Gidsen geven uitleg over de vroege prefab-bouw, waarvan een voorbeeld te zien is in het pand tegenover dit museum, De Arcke.
Tijdens de Open Monumentendagen kunt u via uw smartphone een podcast beluisteren met informatie en korte interviews die een indruk geven van het dagelijkse wel en wee van gezinnen, jongeren en de leiding van Het Jongenshuis. Deze podcast is te vinden op www.hoenderloo.nl en via deze QR-code:
| Activiteit(en): | Heldringkerk: - Zaterdagmiddag optreden van de Veluwse Cantorij om 14:30 en 15:30 - Zondagmiddag optredens van 20 minuten op het hele uur tussen 13:00 en 15:30 van het Vierde Kwartet van het Nationale Jeugdorkest Kijk HIER voor actuele tijdstippen van de optredens Museum Kleine Arcke: - Foto’s en attributen van schrijver A. den Doolaard en uitleg over houten prefab-bouw op het terrein - Beluisteren interviews met voormalige bewoners van het Jongenshuis via podcast. - Wandelen en fietsen over het terrein |
| Datum | tijd: |
Zaterdag 10 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Adres: Heldringkerk: Heldringsweg 10 Museum Kleine Arcke: Heldringsweg 17 |
| Toegankelijkheid: | - Museum Kleine Arcke is niet toegankelijk voor scootmobiel- en rolstoelgebruikers; rollatorgebruikers kunnen met ondersteuning de traptreden opgeholpen worden - Er rijdt een pendelbus met uurdienst van Station Apeldoorn naar Het Dorpshuus en vice-versa. >> Zie ook pendelbusdiensten - Bezoekers wordt aanbevolen het terrein lopend of per fiets te ontdekken - Gratis parkeren achter de Kampheuvel (Kampheuvellaan 34) en langs de Oude Weg - Horeca in het centrum van het dorp |
| Overig: | www.heldringkerk.nl/index.html museumdekleinearcke.nl/ www.hoenderloo.nl |
Al 400 jaar jong
Aan het Apeldoorns Kanaal in Loenen staat Papierfabriek en Museum De Middelste Molen. Hier wordt op duurzame wijze met eeuwenoude machines gewerkt. Veel grondstoffen die al een eerder leven gehad hebben (spijkerbroeken, olifantenpoep, riet, geldsnippers, koolzaad) worden bij De Middelste Molen in papier verwerkt. Onder andere kunstenaars maken graag gebruik van dat papier. De Molen bestaat nu 400 jaar en is de enige fabriek in Nederland waar nog met een waterrad en stoommachine papier wordt gemaakt. Bezoekers zijn van harte welkom om het ambachtelijk proces te aanschouwen en de papierwinkel te bezoeken.
Oorspronkelijk waren de papiermolen en de naastgelegen boerderij van De Middelste Molen van dezelfde eigenaar. Zo leefden er wel meer 'papierboeren' in Loenen. Ze fabriceerden papier en hielden daarnaast enkele koeien om in de winter, wanneer het water bevroren was, de stilstand van de papierproductie te kunnen opvangen.
In 1622 stonden er aan de Loenense Molenbeek zelfs twee Middelste Molens, totdat in 1886 beide geheel afbrandden. Slechts één bedrijf werd een jaar later herbouwd. Pachtheer was de baron van kasteel Ter Horst.
De Middelste Molen wisselde diverse malen van eigenaar, produceerde tot 1960 op authentieke wijze allerlei soorten papier, maar moest daarna het hoofd buigen voor de snelle modernisatie.
In 1989 besloten de papierfabrieken in de regio het historische bedrijfje gezamenlijk aan te kopen en onder te brengen in een stichting.
| Activiteit(en): | Doorlopend optreden van Het Vertelgenootschap met een spannend verhaal. Bezichtiging van de papierfabriek en de papierfabricage en een bezoek aan de papierwinkel. |
| Datum | tijd: | Zaterdag 10 en zondag 11 september: 10.00 – 16.00 uur |
| Adres: | Kanaal Zuid 497, 7371 GL Loenen |
| Toegankelijkheid: | Ook toegankelijk voor gebruikers van scootmobiel, rollator en rolstoel Vrij parkeren op eigen terrein. |
| Overig: | www.demiddelstemolen.nl |
