Hieronder vindt u alle locaties. Op de plattegrond zijn alle locaties met nummers aangeduid.
A. Informatiepunt Station Royaal
Download Het programmaboekje (ca 10Mb)
1 Stationsgebouw
2 Onze Lieve Vrouwekerk - nieuwe tuin
3 CODA en Binnenstad
4 Kapelstraat 1 / In memoriam Willy Gout
5 Villa Paslaan 13
6 Huis de Pasch
7 Herberg Het Oude Loo
8 Villa Henriette - Bosweg 11
9 Orderbos - Archeologische hotspot
10 HAPS dorp - Historische nederzetting
11 Theehuis Westenenkerpark
12 Klimschool in de Fabianus en Sebatianus vml kerkgebouw
13 Parc Spelderholt
14 Mobilisatiecomplex Veldhuizen, Loenen
15 Historisch Hoenderloo
16 Landgoed de Rotterdamse Kopermolen (ALLE EXCURSIES ZIJN VOLGEBOEKT)
Het centrale informatiepunt voor de Open Monumentendagen vindt u in stationsgebouw “Station Royaal”. Vrijwilligers informeren u hier over het programma en beantwoorden uw vragen.
Station Royaal is een gemeentelijk monument en herkenbare toegangspoort tot Apeldoorn. Bewoners en bezoekers worden hier gastvrij ontvangen; informatievoorziening, sfeer en gezelligheid staan centraal. Je kunt hier flexwerken, vergaderen, ontmoeten, eten en drinken of op de trein wachten. Station Royaal biedt werkgelegenheid aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Leuk om te doen: de nieuwe belevingsfietsroute Royal Ride.
Ontdek het koninklijk spoor van Apeldoorn met de nieuwe belevingsfietsroute Royal Ride. Deze audiotour leidt deels langs de voormalige spoorlijn ‘Koningslijn’. Willem III sloot in 1876 deze lijn aan voor Apeldoorn. Voor zijn eigen gemak – nu kon hij met de trein naar omliggende plaatsen in plaats van de hobbelende koets– maar ook in het belang van het dorp dat gestaag begon te groeien. Tot 1950 reden over deze Koningslijn royals als Koningin Emma en Koningin Wilhelmina.
De Royal Ride start bij het kunstwerk ‘De Kus’ op het Stationsplein. Via verrassende tussenstops, bijzondere vergezichten en koninklijke haltes fiets je naar Paleis Het Loo en van daar via de Loolaan weer richting binnenstad. Onderweg luister je naar de audiotour met verhalen over de Oranjes in Apeldoorn. Na afloop van de Royal Ride kun je je fiets gratis stallen bij de bewaakte fietsenstalling aan de Paslaan, met veel OMD-locaties binnen loopafstand.
In Station Royaal is informatie beschikbaar over de Royal Ride. Ook zijn hier smartphone-houders voor op de fiets beschikbaar.
| Activiteit(en) |
Centraal informatiepunt en horecavoorziening |
| Datum | tijd | Zaterdag 9 september: 10.00 – 17.00 uur Zondag 10 september: 10.00 – 17.00 uur |
| Adres | Stationsplein 4, 7311 NZ Apeldoorn |
| Toegankelijkheid |
Ook toegankelijk voor scootmobiel-, rolstoel-, en rollatorgebruikers. |
| Royal Ride |
Belevingsfietstocht van 12 km langs de voormalige koninklijke spoorlijn |
| Startpunt | |
| Toegankelijkheid |
Eigen fiets meebrengen of OV-fiets te huur onder het station |
De meeste Apeldoorners kennen de Onze Lieve Vrouwe Kerk van de massieve bakstenen gevel. De tuin rechts naast de kerk lag verscholen achter een hoge groene haag. Dit jaar is er een brede opening in deze haag gemaakt en is de tuin veranderd in een levende inspiratietuin.
Deze nieuwe hof is niet zomaar een fraai aangelegd tuin. De tuin heeft ook als doel bezoekers tot rust en nadenken te stemmen. “De tuinen van de Begijnhofjes dienden als inspiratiebron.” De parochie hoopt dat de tuin mensen met uiteenlopende achtergronden kan inspireren. In stadsdelen met relatief veel groen mensen voelen mensen zich minder eenzaam. Levend groen doet mensen sneller herstellen van stressvolle situaties. De OLV-tuin wil op die manier bijdragen aan de vergroening van het stadscentrum.
In de tuin zijn enkele religieuze kunstvoorwerpen te zien, zoals de ‘Deur naar Goed Gaan’ van de Apeldoornse emeritus priester/kunstenaar Kees Pannekoek. In de Franse Alpen vond hij een verweerde schuurdeur en spijkerde er de Tien Geboden op. Kijk door het sleutelgat en zie. De kinderen van de parochie maakten tekeningen die in mozaïek zijn uitgevoerd op een stenen bank, hùn bank. De beplanting is zorgvuldig geselecteerd en van Bijbelse betekenis. Een tuin met een multifunctioneel karakter die ook gebruikt zal worden voor exposities passend bij het jaargetijde of kerkelijke feestdagen.
| Activiteit(en): |
Bezichtiging kerk met schatkamer en voorlichting over Groene Kerken |
| Datum | tijd: |
Afwijkende openingstijden in verband met eucharistieviering: Zaterdag 9 september 11.00 – 16.00 uur |
| Adres: | Hoofdstraat 18, 7311 KB Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Ook toegankelijk voor scootmobiel-, rolstoel- en rollatorgebruikers |
| Overig: | sintfranciscusparochie.com |
CODA – Opening OMD; Uitreiking SAM-prijzen voor best gerestaureerde en best gefotografeerde monument; Diverse immaterieel erfgoed activiteiten
CODA is een fusieorganisatie ontstaan in 2003 door de samenvoeging van het Van Reekum Museum, Het Historisch Museum Apeldoorn, de openbare bibliotheek en het gemeentelijk archief. Met een bibliotheek, museum, archief, ExperienceLab en Herinneringcentrum Apeldoornsche Bosch is CODA anno 2023 hét cultuurhuis van Apeldoorn, voor Apeldoorners en voor bezoekers van elders. CODA is een bron van inspiratie op het gebied van literatuur, kunst en erfgoed in het hart van de stad en met vestigingen in de wijken.
CODA huist in twee architecturen. CODA Centrale Bibliotheek, CODA Archief en Kenniscentrum en de Makerspace van CODA ExperienceLab zijn ondergebracht in een pand van Hans Ruijssenaars, tevens architect van het Apeldoorns stadhuis. Het kenmerkt zich door fraaie zichtlijnen en een imposante vide die ’s zomers direct zonlicht tot in het souterrain toelaat. CODA Museum, de Showroom van CODA ExperienceLab, CODA Auditorium en de zalen zijn gehuisvest in het pand waarvoor architect Herman Hertzberger tekende. In het kader van binnenstedelijke ontwikkeling schreef de gemeente een prijsvraag uit voor het te realiseren gebouw voor museum, archief en een deel van de bibliotheek. Hertzberger maakte het winnende ontwerp. Voorwaarde was dat GIGANT, een ontwerp van architect Rudy Uytenhaak, vrijstaand zou blijven. Hertzberger heeft daar een U-vormig gebouw tegenover geplaatst dat reageert op de trap van GIGANT. CODA is geen massief blok geworden maar een transparant, open gebouw met een speelse vorm; een pand waar je dwars doorheen kijkt en dat communiceert met de omliggende gebouwen in het Cultuurkwartier. Het Van Reekumplein tussen CODA en GIGANT biedt niet alleen plaats aan het terras van CODA Café maar is ook geschikt voor optredens en filmvertoningen.
(foto: Petra Appelhof)
In juni 2019 werd de nieuwe entree, eveneens een ontwerp van Hans Ruijssenaars, feestelijk geopend. 2023 staat in het teken van de herinrichting van CODA Centrale Bibliotheek.
Tijdens OMD vinden in CODA de volgende activiteiten plaats:
9 september om 11:00 uur in CODA Auditorium: Opening van de Open Monumentendagen 2023
Wethouder Peter Messerschmidt zal op zaterdag 9 september om 11 uur in het auditorium van CODA de Open Monumentendagen 2023 openen. Het thema is dit jaar ‘immaterieel erfgoed’. CODA is de aangewezen plek om de verbinding tussen materieel en immaterieel erfgoed te tonen en te beleven.
9 september om ± 11:15 uur in CODA Auditorium: Uitreiking van de Stichting Apeldoornse Monumenten Restauratieprijs 2023 en de Monumentenfotowedstrijd 2023
Wethouder Peter Messerschmidt zal aansluitend op de opening de Stichting Apeldoornse Monumenten (SAM) Restauratieprijs uitreiken. Deze prijs wordt eens in de vier jaar uitgereikt aan de eigenaar van het best gerestaureerde monument in de gemeente Apeldoorn. Een bouwhistorische en -technische jury bepaalt welk gebouw van cultuurhistorische waarde in de afgelopen vier jaar vakkundig is gerestaureerd waardoor ook de cultuurhistorische waarden zijn versterkt en de duurzaamheid is verbeterd.
Wethouder Messerschmidt zal voor het eerst ook de SAM-fotoprijs uitreiken. Deze prijs wordt uitgereikt aan degene die de beste foto heeft gemaakt van een monument in de gemeente Apeldoorn. Een fototechnische jury bepaalt welke foto deze prijs verdient. De tien beste foto’s worden vervolgens tentoongesteld in en nabij het auditorium van CODA en kunnen tijdens de Open Monumentendagen bekeken worden.
9 en 10 september , 11:00 – 17:00 uur, immaterieel erfgoedmenu in CODA Café
In het kader van het thema van dit jaar – immaterieel erfgoed – presenteert het CODA-Café tijdens het Open Monumentenweekend een speciale menukaart die laat proeven van tot immaterieel erfgoed benoemde gerechten, waaronder Indische en Molukse spijzen.
| Activiteit(en): |
Als hierboven gespecificeerd |
| Datum | tijd: | Zaterdag 9 en zondag 10 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Vosselmanstraat 299, 7311 CL Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Toegankelijk voor scootmobiel- en rolstoelgebruikers |
| Overig: |
CODA heeft horecavoorzieningen en toiletten |
Op 27 juni bereikte ons het onthutsende bericht dat Willy Gout tijdens zijn vakantie plotseling was overleden. Hij was pas 57.
Gout was als bewoner en eigenaar van Waxx Kappers terecht trots op zijn huis in de Kapelstraat en wilde graag met de Open Monumentendagen meedoen. Niet alleen kon hij dan zijn charmante bovenwoning laten zien maar ook zijn passie voor historische wapens met de bezoekers delen. In zijn woorden: De wand met de bijzondere verzameling exotische zwaarden en messen is als een tijdlijn van cultuur en tradities, waar elk wapen een uniek verhaal vertelt.
Dankzij de inzet van Gout kwamen er klimplanten langs de gevels in de Kapelstraat. Jarenlang liep hij tijdens warme zomers met een gietertje door de straat om de planten water te geven. Dit heeft geleid tot een groene oase waarvan iedereen die erdoorheen wandelt kan genieten, en tot een levende herinnering aan Willy Gout.
In 1913 kocht de Apeldoornse notabele P.J. Eerdmans Paschlaan nr. 13. Hij liet de villa uit 1877 slopen en vervangen door een aanzienlijk groter herenhuis. Hiervoor contracteerde hij architect/aannemer/timmerman W.G. Wiepking, die aan de overkant aan de Paschlaan zijn werkplaats en woning had.
Het pand is ontworpen in de zogenaamde nieuw historiserende stijl waarbij wordt teruggegrepen naar bouwstijlen van rond 1800, gekenmerkt door statige symmetrie. Tegelijkertijd werd het een modern huis, met kolenkachels in alle kamers en als een van de eerste in Apeldoorn met spouwmuren.
Twee maanden na de eerstesteenlegging brak de Eerste Wereldoorlog uit. Hoewel Nederland neutraal bleef, ontstonden er tekorten aan bouwmaterialen en vaklui. Voor de villa aan de Paschlaan betekende dit een noodplafond van zachtboard (er waren immers geen Italiaanse stukadoors) en een vloerbedekking van een soort linoleum i.p.v. houten parket. Deze als tijdelijk bedoelde noodgrepen bleven onveranderd door het vroegtijdig overlijden van de heer Eerdmans in 1918.
De huidige bewoners kochten het huis in 2001 van Mr. Titia Trijntje Eerdmans, die er als jong meisje op 16 mei 1914 de eerste steen heeft gelegd en er haar hele leven is blijven wonen. Het huis is qua indeling en details nog hetzelfde als waarin Titia Trijntje is opgegroeid.
De afgelopen vijf jaar hebben de bewoners het Rijksmonument verduurzaamd. Met zoneregeling, spouwmuurisolatie en vacuümglas is het energiegebruik meer dan gehalveerd.
| Activiteit(en): | Bezichtiging van het interieur, inclusief wijnkelder en meidenkamer |
| Datum | tijd: | Zaterdag 9 en zondag 10 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Paslaan 13, 7311 AH Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Niet toegankelijk voor gebruikers van scootmobiel, rollator en rolstoel |
| Overig: | Twee leerlingen van het Veluws College Mheenpark zijn aanwezig voor het beantwoorden van vragen |
Huis De Pasch, in 1912 gerealiseerd als eigen woonhuis voor de 24-jarige architect A.H. Wegerif, is bij uitstek levend erfgoed. Het pand heeft allerlei vormen van gebruik gekend en is nu in gebruik als kantoor.
Het huis is het afgelopen jaar inwendig gerenoveerd. Daarbij is veel energie besteed aan de vernieuwing van de installatietechnische kant (elektra, verwarming, klimaatbeheersing, sanitair, computernetwerk e.d.), en aan onderzoek naar de oorspronkelijke afwerking en kleurstelling. Het laatste heeft geresulteerd in herstel van de afwerking van de entreehal met zijn monumentale balkenplafond zoals deze er 110 jaar geleden bij de oplevering heeft uitgezien.
Daarnaast is de voormalige woonkamer met haardzit aan de rechterkant van de hal gereconstrueerd op basis van oude foto’s. Het houtwerk in deze kamer was van oorsprong gebeitst maar is nu voorzien van een dekkende verflaag in een kleur die aansluit op het palet dat in de vroege twintigste eeuw werd toegepast.
Het voormalige kantoor van architect Wegerif is in hoge mate intact doordat de kastenwand en het plafond nog in oorspronkelijke staat verkeren. Deze ruimte is nu anders dan voorheen doordat een voormalige gang bij het kantoor is getrokken, wat heeft geresulteerd in een grotere en lichtere ruimte.
Met deze recente ingrepen is de moeite waard om dit rijksmonument dit jaar te bezoeken.
| Activiteit(en): |
Bezichtiging van het schitterend gerenoveerde interieur |
| Datum | tijd: | Zaterdag 9 en zondag 10 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Regentesselaan 11, 7316 AA Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Niet toegankelijk voor gebruikers van scootmobiel, rollator en rolstoel |
| Overig: |
Vertelgenootschap Apeldoorn doet het verleden herleven in een vertelling gebaseerd op historische feiten |
Herberg Het Oude Loo, gebouwd in 1880 aan wat toen nog het Zandpad heette, was meteen al een café en slijterij, voornamelijk voor de verkoop van dranken aan de welgestelde bewoners van de Loolaan. In 1900 werd het zandpad vernoemd naar Piet Joubert (1834-1900), opperbevelhebber van het Zuid-Afrikaanse leger, die twee maanden na de vernoeming overleed.
Hendrik van Mecklenburg-Schwerin, echtgenoot van koningin Wilhelmina, was een graag geziene gast in de Herberg en hief er regelmatig samen met zijn koetsier het glas. Als Prins Hendrik naar huis wilde, ging het vaak zo: hij werd in zijn rijtuig geholpen, waarna de koetsier de paarden een tik op hun achterste gaf. Die kenden de weg naar Paleis Het Loo blindelings en werden daar, samen met de prins, netjes opgevangen. En de koetsier had verder een vrije avond.
In de tweede wereldoorlog werd het achterhuis door het Nederlandse leger in beslag genomen om het als keuken te gebruiken. Tijdens de bevrijding vloog er een granaat dwars door de herberg en via de zijgevel weer naar buiten.
Herberg Het Oude Loo heeft in zijn bestaan vele eigenaren gehad. Onder de huidige eigenaar is Herberg Het Oude Loo nog steeds het ontmoetingspunt met huiselijke ambiance en het gezellige eetcafé dat het al die jaren is geweest, met nog altijd de huisgemaakte gehaktbal op de kaart.
| Activiteit(en): |
Bezichtiging van het interieur en de schilderijen aan de wand |
| Datum | tijd: | Zaterdag 9 en zondag 10 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Piet Joubertstraat 14, 7315 AV Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Toegankelijk voor gebruikers van rollator en rolstoel |
| Overig: |
Het Vertelgenootschap doet het verleden herleven in een vertelling gebaseerd op historische feiten |
De vrijstaande villa aan de rand van de Indische buurt is in 1900 gebouwd in een overgangsarchitectuur onder invloed van de Neorenaissance- en de Chaletstijl. Karakteristiek zijn de rijk uitgevoerde serres met balusters aan voor- en achterzijde. De glas-in-loodramen van de serre aan de straatkant vertonen invloed van de Art Nouveau, terwijl het trappenhuis eenvoudiger ruitvormige glas-in-loodramen heeft. Het huis is rijk aan versieringen zoals de fraai uitgevoerde dakkapellen, de schijnspanten boven de topgevels aan voor- en achterzijde en de gevels met gepleisterde speklagen en siermetselwerk. Na jaren van verval is de villa in 2018-2019 gerestaureerd met behoud van de vele authentieke kenmerken. Ook zijn de oorspronkelijk kleuren teruggebracht. Bij de restauratie is het huis binnen de mogelijkheden van een rijksmonument grondig geïsoleerd en is het wooncomfort in overeenstemming met de eisen van deze tijd gebracht. In 2020 zijn de moes- en formele tuin in stijl bijpassend bij het huis door de bewoners zelf ontworpen en aangelegd. De tuin met diverse terrassen, borders, een waterelement en diverse nestkasten is een thuis voor diverse vogels, insecten, amfibieën en zoogdieren.
| Activiteit(en): |
Bezichtiging met uitleg over het huis en haar geschiedenis, de restauratie, de formele- en moestuin; bezichtiging van interessante voorwerpen uit het in het huis gevonden archief |
| Datum | tijd: | Zaterdag 9 en zondag 10 september Uitsluitend toegankelijk met een tijdslot via registratie op: www.bosweg11.nl Aanmelden kan vanaf 20 augustus |
| Adres: | Bosweg 11, Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Kosteloos parkeren op de Loolaan (ca 100 meter) |
| Overig: | Er lopen twee honden op het erf |
Kent u de ijzerslakkenhoop naast AV’34? Hier aan de rand van het sportpark ligt een grote hoop ijzerslak uit de middeleeuwen. IJzerslak is afval dat overblijft na het winnen van ijzer uit ijzererts. In de vroege middeleeuwen, zo tussen de 7e en 12e eeuw, gebeurde dat op grote schaal rond Apeldoorn. Dat ontdekten archeologen na onderzoek van de vele ijzerslakkenhopen en rijen ijzerkuilen die nog op de stuwwal te vinden zijn. Uit de ijzerkuilen is de ijzererts (klapperstenen) gegraven. We leggen je ter plaatse uit hoe daar in de vroege middeleeuwen ijzer van werd gemaakt en wat dat betekende voor de samenleving en het landschap van toen.
Ook is de mobiele Archeohotspot voor de Veluwe van de gemeente Apeldoorn aanwezig. Bij de Archeohotspot leer je de lokale archeologie kennen en krijg je echt vondstmateriaal in handen. Heb je zelf wat gevonden neem het dan mee en laat het door de archeologen bekijken.
Vanaf deze locatie vertrekt de wandeling naar het Hapsdorp. Onderweg laat de gids je allerlei grondstoffen en de historie van het gebruik ontdekken. In het Hapsdorp kun je met deze grondstoffen aan de slag onder begeleiding van ‘prehistorische’ ambachtslieden (zie ook locatie 09-Hapsdorp).
| Activiteit(en): |
Archeohotspot Veluwe, informatie over archeologie voor jong en oud, bodemvondstenspreekuur; rondleiding ijzerslakkenhoop |
| Datum | tijd: | Zaterdag 9 en zondag 10 september: 11.00 – 16.00 uur |
| Adres: | Sportpark Orderbos 19, naast AV’34 |
| Toegankelijkheid: |
Beperkt kosteloos parkeren in de omgeving mogelijk |
| Overig: |
KLIK HIER voor tijden en inschrijven voor de wandeling tussen Orderbos en Hapsdorp |
Verscholen in de bossen rond Apeldoorn ligt een kleine nederzetting uit de ijzertijd, het Hapsdorp. Op een plateau in het Haasbergerravijn, een smeltwaterdal uit de voorlaatste ijstijd, liggen rond een dorpsplein twee woonboerderijen, een open kapschuur, enkele dierenverblijven, kookhutten, een kleine smidse en diverse overkappingen en opslagplaatsen voor brandhout. De boerderijen zijn reconstructies van de ijzertijdboerderijen die zijn opgegraven bij het dorp Haps in Noord-Brabant. De specifieke bouwwijze van deze boerderijen heeft de term 'Hapsboerderij' in het leven geroepen, die nu voor alle boerderijen van dit type wordt gebruikt.
Deze verborgen parel is bij veel Apeldoorners onbekend, maar niet voor de Hapsburgers. Dat zijn de duizenden schoolkinderen die sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw enkele dagen in het Hapsdorp hebben gewoond. De kinderen ervaren drie dagen lang hoe het leven was rond 500 v.Chr. Ze malen graan, bakken brood, hoeden de schapen, en slapen op koeienhuiden en stro. Het ‘overleven’ dichtbij de natuur, de zorg voor het dorp, de dieren en elkaar is voor de kinderen een onvergetelijke ervaring.
Het Hapsdorp is een educatief project dat in de jaren ’70 is gestart op initiatief van het Centrum voor Biologieonderwijs van de gemeente Apeldoorn. Tegenwoordig is de exploitatie in handen van Stichting Prehistorisch Kamp Apeldoorn. Het is een unieke plek waar kinderen al bijna 50 jaar een prachtig educatief avontuur beleven.
| Activiteit(en): |
Bezichtiging van het archeologische Hapsdorp |
| Datum | tijd: | Zaterdag 9 en zondag 10 september: 11.00 – 16.00 uur |
| Adres: | Lammertspad/Soerenseweg 300 |
| Toegankelijkheid: |
Zeer beperkte parkeermogelijkheid (parkeerplaats Soerenseweg). Kom bij voorkeur te voet (wandeling IVN), per fiets of met de historische pendelbus |
| Overig: |
KLIK HIER voor tijden en inschrijven voor de wandelingen |
Genieten van de natuur
IVN natuurgidsen verzorgen een korte excursie door het park. Het is een groen hart in een multiculturele wijk. Opvallend is het centrale grasveld met alleenstaande bomen, die allemaal een ronde kroon hebben. Er zijn ruim 116 bomen te vinden van 30 verschillende soorten. Al deze bomen trekken vogels en insecten aan. Ook de wilde flora krijgt een kans.
Buurttuin
De biodiverse buurttuin wordt door vrijwilligers uit de buurt onderhouden. Een aantal bakken zijn speciaal gereserveerd voor de leerlingen van de Rietendakschool. Elke klas heeft zijn eigen tuin. Overvloedige oogst delen de tuinders graag voor zachte prijsjes met de buurt. De buurttuin is tijdens de monumentendagen doorlopend te bezichtigen.
Muziek
Muziekvereniging Eendracht doet de aftrap met een muziekoptocht door de buurt. Kinderen lopen met het orkest mee. De vereniging bestaat 101 jaar en is historisch nauw verbonden met het park.
Sport
In het park zullen sport clinics gegeven worden. Eén daarvan is een clinic schermen! Schermen is een sierlijke, snelle, tactische en dynamische vechtsport waarbij lichaam en geest intensief worden gebruikt. Je vecht met floret, degen of sabel. Tijdens het duel moet de schermer zijn tegenstander trachten te slim af te zijn. Dit kan door subtiele schijnbewegingen of door onverwachte aanvallen. Aanmelding voor deze clinic kan op de dag zelf of via www.deklupapeldoorn.nl
Kinderactiviteiten
Voor de kinderen zijn er diverse kinderactiviteiten. Zo mogen ze op beide dagen hun eigen ansichtkaart maken en versieren met servetjes onder leiding van Marieke de Koning.
Leren van de geschiedenis
De Vereniging Oud Apeldoorn (VOA) neemt u in een speciale expositie het Theehuis mee in de geschiedenis van het park en de buurt. Luister naar de boeiende verhalen van buurtbewoners die hier van kinds af aan gewoond hebben. De expositie is doorlopend te bezichtigen.
Kunstmarkt
Op beide dagen is er in het Westenenkerpark een kunst en info markt met maar liefst 40 kramen. Niet alleen is er werk te zien van professionele kunstenaars maar ook een divers aanbod van kunstzinnig handgemaakte materialen.
De H.H. Fabianus en Sebastianus, zoals de kerk oorspronkelijk heette, werd in 1923 en 1924 gebouwd door de Bredase architect Jan van Dongen jr. Door teruglopend kerkbezoek en slechte bouwkundige staat werd hij in 2012 aan de eredienst onttrokken. Sindsdien staat dit Rijksmonument leeg. Daar komt verandering in! Dit najaar zal klimcentrum Boulder Apeldoorn de deuren van dit fraaie gebouw weer openen. Tijdens de verbouwing krijgt u met beeldmateriaal zoals een slideshow uitleg over de klimsport boulderen en de historische achtergronden. Trainers zijn aanwezig voor nadere uitleg. Daarnaast zal er een kleine expositie zijn over de geschiedenis van de kerk.
De Arnhemse weg was in 1920 niet meer dan een pad, in de winter zelfs slecht begaanbaar. De hei eromheen was nauwelijks bebouwd. Toch leek de tijd rijp om voor de ruim duizend katholieken uit het zuiden van Apeldoorn een eigen kerk te bouwen. Midden in de lege heidevelden riep het kollossale gebouw bij velen al snel het beeld van een schaapskooi op.
De Fab & Sep is dan ook een zeer fors bakstenen gebouw met een magistrale ingangspartij. Hij is beïnvloed door de architectonische vormgeving van het expressionisme en de Amsterdamse School. De kerk valt vooral op door het reusachtige zadeldak. Het sierlijke opengewerkte torentje is opmerkelijk luchtig. De kerk is een nagenoeg gaaf bewaard voorbeeld van een kerkgebouw met een strakke en eenvoudig uitgevoerde ornamentiek.
| Activiteit(en): |
Informatie over boulderen van klimschool Boulder Apeldoorn. |
| Datum | tijd: | Zaterdag 9 en zondag 10 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Sebastiaanplein 3 7333 BA Apeldoorn |
| Toegankelijkheid: |
Tijdens de verbouwing minder geschikt voor rolstoelgebruikers en scoormobiel |
| Overig: | Boulder Neoliet.nl |
Ingenieur Jonkheer Louis Frederik Teixeira de Mattos (1872-1945) kocht in 1905 gronden op in Beekbergen en begon met het aanplanten van vooral grove den om de verzanding tegen te gaan. Hij gaf de Haarlemse architect F.N.J. Haitsma opdracht een monumentaal landhuis te ontwerpen op een hoog punt. De familie kwam na voltooiing van het kasteel in 1908 in Beekbergen wonen. In 1916 vonden verbouwingen plaats naar ontwerp van A.H. Wegerif. Van de verbouwingen in de jaren ’50 zijn de architect(en) niet bekend. Teixeira de Mattos werd gemeenteraadslid en wethouder in Apeldoorn. In 1921 verhuisde de familie naar Den Haag en schonk Teixeira de Mattos het park en landhuis aan de Staat der Nederlanden, onder voorwaarde dat daar een instelling voor landbouwkundig onderzoek zou komen. Dat werd het Rijksproeffokstation en de Rijksvoorlichtingsdienst voor de Pluimveeteelt. Wat begon met kleine kippenschuurtjes groeide enorm uit. In 1997 verhuisde het Pluimvee Instituut daarom naar Lelystad.
Tegenwoordig huist op het landgoed Parc Spelderholt een stichting voor jongeren met een verstandelijke beperking. De jongeren volgen een ontwikkeltraject wonen, werken en leren, en werken daartoe mee in het hotel-restaurant, in het kasteel (bij vergaderingen en feesten) en bij het onderhoud van het landgoed.
Het landhuis in nieuw-historiserende vormgeving vormt met de landschappelijke omgeving en diverse bijgebouwen in chalet- en stadsvakwerkstijl een schilderachtig totaalbeeld. Alle zijn gemeentelijk monument.
Koetshuis met twee bijgebouwen, waarvan één met een waterpompinstallatie. De brede koetsingangen aan de voorzijde zijn vervangen door vensters. Het koetshuis biedt tegenwoordig huisvesting aan de studenten. Rechts van het koetshuis staat de imposante kip voor het kantoor van de World Poultry Science Association.
Portierswoning (voormalige tuinmanswoning) is gelegen aan de toegangslaan van het landgoed.
Het zachtgroen geverfde, romantische prieel op de voormalige tennisbaan is oorspronkelijk gebouwd als tuinhuisje voor de dochter des huizes.
Voor de tuin van 10 hectare nam Teixeira de Mattos de Haarlemse tuinarchitect Leonard A. Springer in de arm, die vooral na 1900 veel opdrachten kreeg van zowel gemeenten als particulieren. Zijn ontwerpen hebben een traditioneel-romantisch karakter. In het wandelbos is de aanleg met slingerpaden in krakelingpatroon bewaard gebleven, en achter het huis de symmetrische terrastuin (voormalig rosarium) met diverse borders.
De Mammoetboom behoort tot een van de hoogste mammoetbomen van Nederland. Voel de schors van de stam en bekijk de korte gedrongen kegels die op de grond te vinden zijn. Je hebt zicht op het grasveld omzoomd met rododendrons en op het kasteel. De klok midden op het dak van het kasteel luidde in vroeger tijden om het volk op het land te melden dat het schafttijd was. Het witte tuinhuis is ontworpen en geschonken door Jan des Bouvrie bij de opening van het hotel (2004).
Uit 1955 dateert het ruime maalderijgebouw met silo, in Delftse Schoolstijl. Het diende voor opslag en bewerking van kippenvoer, getuige de speciale vierkante groene dakopbouw, en voorzag alle kippenschuren van voer.
| Activiteit(en): |
Bezichtiging van het landgoed en de zich daarop bevindende monumenten, op eigen gelegenheid |
| Datum | tijd: | Zaterdag 9 en zondag 10 september: 11.00 – 17.00 uur |
| Adres: | Spelderholt 3-16, 7361 DA Beekbergen |
| Toegankelijkheid: |
Rolstoelgebruikers welkom |
| Overig: |
Historische pendelbussen rijden op en neer tussen Station Apeldoorn, Parc Spelderholt en MOB Veldhuizen in Loenen. |
In een bosrijk gebied naast het oude treintracé in Loenen ligt een voormalig Mobilisatiecomplex van Defensie. Ruim tien jaar geleden ging het complex in de verkoop. Het terrein was overwoekerd, de natuur had er weer bezit van genomen. Daarna is het voormalig militaire terrein opgeschoond en uitgedund. De lichtinval verbeterde en er ontstond een open loofbos met ruimte voor ondergroei, een kruidenlaag, jonge eiken en berken, bessen en allerlei dieren. Meest bijzonder zijn de rode bosmier en kamsalamander.
Sinds 2015 is het complex in particuliere handen. Het magazijncomplex is sindsdien omgetoverd tot een succesvol bedrijvenpark. Organisaties zoals de Brandweer Noord- en Oost Gelderland huren complete hallen. Daarnaast zijn er veel lokale bedrijven die kleinere units in gebruik hebben.
Vanaf 1 juli 2023 is één hallencomplex in gebruik genomen door de Stichting Veteraan Autobussen (SVA), die vanwege de bouw van woningen hun onderkomen aan de Vlijtseweg in Apeldoorn moest verlaten. De ingebruikname door de SVA van een hallencomplex op het groenste bedrijvenpark van Nederland wordt gevierd met een Open Huis tijdens de Open Monumentendagen. De tentoonstelling omvat alle oude bussen (voorzover niet in gebruik als vervoer voor bezoekers van de Open Monumentendagen). Ook andere organisaties op het bedrijventerrein, waaronder in ieder geval de brandweer, doen mee aan de tentoonstelling van oud materieel.
| Activiteit(en): | Bezichtiging van het Mobilisatiecomplex Veldhuizen met tentoonstelling van oud materieel van onder meer de Stichting Veteraan Autobussen en de Brandweer Noord- en Oost Nederland Demonstraties van de Stichting Dorsclub Lieren, club van Historische Tractoren en Machines Optreden van het Oosterhuuzens Dialectkoor |
| Datum | tijd: | zaterdag 9 en zondag 10 september | 11.00 tot 17.00 uur |
| Adres: | Veldhuizen 3 – 14, 26 Loenen |
| Toegankelijkheid: | Ruime parkeermogelijkheden voor auto’s en fietsen Ook te bereiken met een historische pendelbus vanaf Station Apeldoorn Goed toegankelijk voor gebruikers van een scootmobiel, rollator of rolstoel |
| Overig: |
Actuele tijden van de demonstraties en optredens Nadere informatie |
Vanaf Museum De Kleine Arcke maakt u onder begeleiding van een gids een fietstocht van anderhalf uur (8 km) langs de verborgen geschiedenis van Hoenderloo. In de bezoekersruimte van het museum wordt permanent aandacht besteed aan de schrijver Aad Den Doolaard, de geschiedenis van het dorp en 170 jaar Jongenshuis Hoenderloo. Tijdens de Open Monumentendagen is er daarnaast aandacht voor het thema Levend Erfgoed: onze zeldzame historische huisdierrassen. Rassen die in onze streken zijn ontstaan en aangepast zijn aan ons landschap en klimaat.
De fietstocht brengt u naar een voormalige huisplaats in het Hoenderlose Bos, waar een voormalige bewoonster onder de boom die haar grootvader nog geplant heeft, vertelt over de boshistorie en de bewoningsgeschiedenis, wonen en werken in het bos, overexploitatie en herbebossing, bijzondere bomen, exoten, ziekte en verval. Afhankelijk van ’t weer en de beschikbare tijd kan vanaf deze locatie ook twee kilometer worden doorgefietst naar urnenvelden, middeleeuwse ijzerwinning en oude markegrenzen. De duur van de fietstocht wordt dan maximaal twee uur.
Het terrein van Staatsbosbeheer grenst aan het infanterieschietterrein ISK De Harskamp. Alleen tijdens OMD mag u onder begeleiding van uw gids een bezoek brengen aan het onderduikhol (Hol van Schol/Beatrixhol) uit de Tweede Wereldoorlog. Op deze locatie vertelt Margriet Schol het verhaal van verzetsmensen, moed, toevalligheden en stomme pech. Daarna fietsen we weer terug naar Museum De Kleine Arcke.
| Activiteit(en): |
Fietstocht op eigen fiets onder begeleiding van een gids. |
| Datum | tijd: |
zaterdag 9 en zondag 10 september |
| Adres: | De Kleine Arcke Heldringsweg 17 7351 BE Hoenderloo (achter de Heldringskerk) |
| Toegankelijkheid: |
Museum De Kleine Arcke is niet toegankelijk met scootmobielen en rolstoelen |
| Overig: |
Bij het museum beperkte parkeergelegenheid. Voldoende kosteloos parkeren in de omgeving |
Landgoed de Rotterdamse Kopermolen is een verborgen juweel in Apeldoorn. De eigenaren delen dit kostbare bezit graag met de deelnemers van de OMD. Let op: het aantal bezoekers is beperkt en vooraanmelding is noodzakelijk.
Op dit landgoed is rond 1627 een papiermolen gebouwd. Deze molen werd in 1753 gekocht door de Rotterdamse scheepsbouwer Daniel de Jongh die deze verving door een kopermolen. Hij gaf het landgoed de naam ‘Landgoed de Rotterdamse Kopermolen’. Met behulp van de kopermolen werden koperen platen geslagen waar (houten) schepen mee bekleed werden. Voor het opstuwen van het beekwater liet De Jongh een grote vijver (wijer) graven. Ook liet hij verschillende boomsoorten in de omgeving planten, heeft hij vijvers en wandelpaden aangelegd en richtte hij het geheel in tot een voornaam landgoed met herenhuis. Het water voor de molen wordt nog altijd aangevoerd door twee sprengen die door het buurtschap Wiesel lopen. Van de gebouwen zijn de restanten van de fundering nog te herkennen en ook is de gemetselde kade nog te zien. De plek waar de molen gestaan heeft (met een waterval van vier meter) en de wijer met bomen zijn eveneens te bezichtigen. Bij uw bezoek aan dit landgoed krijgt u een inkijkje in het mooie sprengengebied waarbij u tevens meer te weten komt over waarom deze destijds gegraven zijn en wat ze nu in ecologisch opzicht betekenen.
| Activiteit(en): | Rondleiding over het landgoed (duur circa 1 uur; maximaal 100 deelnemers per dag). Aanmelden verplicht. |
| Datum | tijd: |
Zaterdag 9 en zondag 10 september (ALLE EXCURSIES ZIJN VOLGEBOEKT. U KUNT ZICH NIET MEER OPGEVEN) |
| Adres: | Landgoed De Rotterdamse Kopermolen, Kopermolenweg 5, Wenum Wiesel |
| Toegankelijkheid: |
Kom bij voorkeur op de fiets. Parkeren voor auto’s is beperkt mogelijk aan één zijde van de Kopermolenweg. |
| Overig: |
Vanwege veiligheid en privacy mogen er géén foto’s gemaakt worden en/of verspreid worden via sociale media |
Two Donkeys
Het beeld Two Donkeys (twee ezels) is …
Geen titel (stalen zuil)
Op de hoek van twee straten in de wijk …
De Worp
Vele handen maken licht werk, is het …
The smile of victory
Hoe fijn is het om als marathonrenner de …
Vruchtlichamen
“Zoals paddenstoelen verwondering …
